Inhoud

Bestuursverslag3
Jaarrekening 20234
Geconsolideerde balans per 31 december 20235
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 20237
Geconsolideerde overzicht van het totaalresultaat 20239
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 202310
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling in de geconsolideerde jaarrekening13
Toelichting op de geconsolideerde balans42
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening79
Toelichting geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat95
Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht96
Gebeurtenissen na balansdatum bij de geconsolideerde jaarrekening98
Enkelvoudige balans per 31 december 202399
Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2023101
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling in de enkelvoudige jaarrekening102
Toelichting op de enkelvoudige balans107
Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening156
Gebeurtenissen na balansdatum bij de enkelvoudige jaarrekening164
Overige gegevens166

Bestuursverslag

Lorem ipsum dolor sit amet. Sed tempore nisi qui aliquid internos At voluptatem architecto. Et consequatur nihil ut voluptatem maxime ut repellat numquam non neque nesciunt vel voluptas facere! Ab architecto delectus ea tenetur optio et nihil expedita vel similique porro qui autem nihil.

Jaarrekening 2023

Geconsolideerde balans per 31 december 2023

(voor resultaatbestemming)

Activa		31 december 2023				31 december 2022
(x 1.000)	Ref.	€		€		€		€
Vaste activa
Immateriële vaste activa	6	0				0
Materiële vaste activa	7	0				0
Financiële vaste activa	9	0				0
Totaal van vaste activa				0				0
Vlottende activa
Voorraden	10	0				0
Onderhanden projecten	11	0				0
Vorderingen	12	0				0
Effecten	13	0				0
Liquide middelen	14	0				0
Totaal van vlottende activa				0				0
Totaal van activa				0				0

Passiva		31 december 2023				31 december 2022
(x 1.000)	Ref.	€		€		€		€
Groepsvermogen	15
Eigen vermogen		0				0
Aandeel derden		0				0
Totaal van groepsvermogen				0				0
Voorzieningen	17			0				0
Langlopende schulden	18			0				0
Kortlopende schulden	19			0				0
Totaal van passiva				0				0

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2023

		2023				2022
(x 1.000)	Ref.	€		€		€		€
Netto-omzet	24	0				0
wijziging in voorraden gereed product en onderhanden werk		0				0
geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf	26	0				0
niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen		0				0
overige bedrijfsopbrengsten	27	0				0
Totaal van bedrijfsopbrengsten				0				0
kosten van grond- en hulpstoffen		0				0
kosten uitbesteed werk en andere externe kosten		0				0
lonen en salarissen	28	0				0
sociale lasten	29	0				0
afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa	31	0				0
waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa	32	0				0
waardeverminderingen van vlottende activa	33	0				0
overige bedrijfskosten	34	0				0
Totaal van bedrijfslasten				0				0
				0				0
vrijval uit herwaarderingsreserve				0				0
financiële baten en lasten	36			0				0
Totaal van resultaat vóór belastingen				0				0
belastingen over de winst of het verlies	37			0				0
				0				0
aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen	38			0				0
Totaal van resultaat na belastingen				0				0
aandeel van derden				0				0
Nettoresultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon				0				0

Winst per aandeel	(25)
						2023		2022
(x 1.000)						€		€
Gewone winst per aandeel						0.00		0.00
Verwaterde winst per aandeel						0.00		0.00

Geconsolideerde overzicht van het totaalresultaat 2023

		2023				2022
(x 1.000)		€		€		€		€
Nettoresultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon				0				0
Herwaardering van materiële vaste activa		0				0
Waardeveranderingen van financiële vaste activa		0				0
Gerealiseerde herwaardering ten laste van het eigen vermogen		0				0
Omrekeningsverschillen van buitenlandse deelnemingen		0				0
Correctie uit hoofde van recycleposten		0				0
Totaal van baten en lasten die rechtstreeks in het eigen vermogen van de rechtspersoon als onderdeel van het groepsvermogen zijn verwerkt				0				0
Totaalresultaat toekomend aan de aandeelhouders van de rechtspersoon				0				0

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2023

		2023				2022
(x 1.000)		€		€		€		€
Kasstroom uit operationele activiteiten
Bedrijfsresultaat				0				0
Totaal van aanpassingen voor aansluiting met het bedrijfsresultaat:
Afschrijvingen en overige waardeverminderingen				0				0
aanpassingen voor (terugneming van) bijzondere waardeverminderingen in de winst-en-verliesrekening				0				0
toename (afname) van de voorzieningen				0				0
overige posten van de winst-en-verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven				0				0
de ontvangsten en uitgaven niet beschouwd worden als behorende tot de operationele activiteiten				0				0
Totaal van aanpassingen voor aansluiting met het bedrijfsresultaat				0				0
Totaal van veranderingen in werkkapitaal:
afname (toename) van handelsdebiteuren		0				0
afname (toename) van overige vorderingen		0				0
afname (toename) van voorraden		0				0
afname (toename) van onderhanden projecten		0				0
toename (afname) van handelscrediteuren		0				0
toename (afname) van overige schulden		0				0
Totaal van veranderingen in werkkapitaal				0				0
Totaal van kasstroom uit bedrijfsoperaties				0				0
Ontvangen interest		0				0
Ontvangen dividenden		0				0
Ontvangen winstbelasting		0				0
Betaalde interest		0				0
Betaalde winstbelasting		0				0
				0				0
Totaal van kasstroom uit operationele activiteiten				0				0

		2023				2022
(x 1.000)		€		€		€		€
Kasstroom uit investerings-activiteiten
Verwerving van groepsmaatschappijen	42			0				0
Ontvangsten uit hoofde van vervreemding van groepsmaatschappijen	43			0				0
Verwerving niet-geconsolideerde maatschappijen				0				0
Ontvangsten uit hoofde van vervreemding van niet-geconsolideerde maatschappijen				0				0
Uitgaven in het kader van de verstrekking en aflossing van door de rechtspersoon verstrekte lange termijn leningen				0				0
Ontvangsten in het kader van de verstrekking en aflossing van door de rechtspersoon verstrekte lange termijn leningen				0				0
Uitgaven uit hoofde van de belegging in niet op korte termijn zeer liquide effecten				0				0
Ontvangsten uit hoofde van de belegging in niet op korte termijn zeer liquide effecten				0				0
Verwerving van overige financiële vaste activa				0				0
Ontvangsten uit hoofde van vervreemding van overige financiële vaste activa				0				0
Verwerving van immateriële vaste activa				0				0
Ontvangsten uit hoofde van vervreemding van immateriële vaste activa				0				0
Uitgaven voor geactiveerde kosten van ontwikkeling				0				0
Verwerving van materiële vaste activa				0				0
Ontvangsten uit hoofde van vervreemding van materiële vaste activa				0				0
Uitgaven voor zelf vervaardigde materiële vaste activa				0				0
Totaal van kasstroom uit investeringsactiviteiten				0				0

		2023				2022
(x 1.000)		€		€		€		€
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Ontvangsten uit hoofde van de uitgifte van aandelen				0				0
Inkoop/verkoop eigen aandelen				0				0
Ontvangsten uit hoofde van opgenomen obligatieleningen				0				0
Ontvangsten uit hoofde van onderhandse leningen				0				0
Ontvangsten uit hoofde van hypothecaire leningen				0				0
Ontvangsten uit hoofde van andere korte en lange termijn leningen				0				0
Uitgaven ter aflossing van leningen				0				0
Toename (afname) van de schulden aan banken				0				0
Ontvangsten uit hoofde van een sale and financial leasebacktransactie				0				0
Betaalde dividenden aan aandeelhouders van de vennootschap	45			0				0
Betaalde dividenden aan houders van minderheidsbelangen				0				0
Totaal van kasstroom uit financieringsactiviteiten				0				0
Totaal van netto-kasstroom				0				0
Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen				0				0
Totaal van toename (afname) van geldmiddelen				0				0
Geldmiddelen aan het begin van de periode				0				0
Geldmiddelen aan het einde van de periode				0				0
Totaal van toename (afname) van geldmiddelen				0				0

Grondslagen van waardering en resultaatbepaling in de geconsolideerde jaarrekening

Algemeen

Groot BV is statutair gevestigd in Utrecht en is ingeschreven bij het Handelsregister Kamer van Koophandel onder nummer: ……... Het adres van Groot BV is Parklaan 29, 2929 BU Utrecht.

De vennootschap heeft de geconsolideerde jaarrekening voor het jaar dat eindigt op 31 december 2023 opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek. De jaarrekening is opgemaakt op …………. 2024.

Activiteiten van de groep

De belangrijkste activiteiten van de groep zij het verstrekken van hardware, maatwerksoftware, standaardsoftware en Software as a Service (SaaS).

Continuïteit van de activiteiten

Het eigen vermogen van De Middelgrote B.V. bedraagt per 31 december 2023 € 0 negatief. De financiering hiervan vindt geheel plaats met kortlopende en langlopende schulden, waaronder door banken verstrekte leningen. De continuïteit van Groot BV hangt in hoge mate af van de bereidheid van de banken deze financiering te continueren. Op dit moment zijn hierover door banken nog geen concrete toezeggingen gedaan. Hierdoor bestaat er een onzekerheid van materieel belang op grond waarvan gerede twijfel zou kunnen bestaan over de continuïteit van het geheel van de werkzaamheden van Groot BV. Wij verwachten dat de kasstroom over de komende boekjaren zich positief zal ontwikkelen als gevolg van de volgende maatregelen die wij inmiddels hebben getroffen en plannen die we hebben gemaakt:

• ...

Op basis van gesprekken die zijn gevoerd met de banken over onze maatregelen en plannen verwachten wij dat de financiering zal worden gecontinueerd. De in de onderhavige jaarrekening gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn dan ook gebaseerd op de veronderstelling van continuïteit van de groep”.

Stelselwijziging

De groep heeft de waarderingsgrondslagen voor de vastgoedbeleggingen heroverwogen. Voorheen werden de vastgoedbeleggingen gewaardeerd tegen de historische kostprijs. De groep is van mening dat de waarderingsgrondslag reële waarde een beter inzicht verstrekt aan de gebruikers van de jaarrekening en beter aansluit op waarderingsgrondslagen die door haar concurrenten worden toegepast. Deze stelselwijziging wordt retrospectief verwerkt. De invloed op de cijfers is als volgt:

	1 januari 2023 voor stelsel-wijziging		Verschil		1 januari 2023 na stelsel-wijziging		31 december 2023 voor stelsel-wijziging		Verschil		31 december 2023 na stelsel-wijziging
(x 1.000)	€		€		€		€		€		€
Balans
Vastgoedbeleggingen	0		0		0		0		0		0
Eigen vermogen	0		0		0		0		0		0
Aandeel van derden	0		0		0		0		0		0
Groepsvermogen	0		0		0		0		0		0
Voorziening latente belastingen	0		0		0		0		0		0

	2022 voor stelsel-wijziging		Verschil		2022 na stelsel-wijziging		2023 voor stelsel-wijziging		Verschil		2023 na stelsel-wijziging
(x 1.000)	€		€		€		€		€		€
Winst-en-verliesrekening
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen	0		0		0		0		0		0
Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa	0		0		0		0		0		0
Belasting over de winst of het verlies	0		0		0		0		0		0
Totaal van resultaat na belastingen	0		0		0		0		0		0
Aandeel van derden	0		0		0		0		0		0
Nettoresultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon	0		0		0		0		0		0

Naar verwachting zal de stelselwijziging een belangrijke kwantitatieve invloed hebben op een of meer volgende boekjaren vanwege de verwachte waardestijging van de vastgoedbeleggingen. Een indicatie hiervan kan niet worden bepaald.

Foutherstel

Lorem ipsum dolor sit amet. Sed tempore nisi qui aliquid internos At voluptatem architecto. Et consequatur nihil ut voluptatem maxime ut repellat numquam non neque nesciunt vel voluptas facere! Ab architecto delectus ea tenetur optio et nihil expedita vel similique porro qui autem nihil.

Oordelen, schattingen, veronderstellingen en onzekerheden

Lorem ipsum dolor sit amet. Sed tempore nisi qui aliquid internos At voluptatem architecto. Et consequatur nihil ut voluptatem maxime ut repellat numquam non neque nesciunt vel voluptas facere! Ab architecto delectus ea tenetur optio et nihil expedita vel similique porro qui autem nihil.

Oordelen

Bij het toepassen van de grondslagen van de groep, vormt de leiding de volgende oordelen die een belangrijk effect hebben op de geconsolideerde jaarrekening:

Consolidatie van groepsmaatschappij

De groep heeft een kapitaalbelang van 50% van de aandelen in de onderneming TT BV. In de beoordeling of de groep overheersende zeggenschap heeft over TT BV worden potentiële stemrechten en gerelateerde overeenkomsten meegenomen. De groep heeft een overeenkomst met de andere aandeelhouder op basis waarvan de groep de meerderheid van de directieleden kan benoemen en ontslaan. Op basis van de statuten kan deze aandeelhoudersovereenkomst niet worden aangepast zonder toestemming van de groep. De groep concludeert dat op basis van de overeenkomst en statuten de groep overheersende zeggenschap en de centrale leiding heeft over TT BV.

Joint venture

De financiële gegevens van Vof Q zijn proportioneel in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen, omdat het een joint venture betreft. De classificatie als joint venture vergt oordeelsvorming over de zeggenschap van Vof Q. Hiervoor wordt verwezen naar de kapitaalbelangen.

Classificatie leaseovereenkomsten vastgoedbeleggingen — groep als lessor

De groep is operationele leaseovereenkomsten aangegaan waarbij vastgoed wordt verhuurd met een looptijd van tien jaar en waarbij een vast bedrag per jaar is afgesproken. De beoordeling of een overeenkomst een lease bevat, vindt plaats op grond van de economische realiteit op het tijdstip van het aangaan van het contract. De classificatie van leaseovereenkomsten als financiële leasing of operationele leasing vergt een beoordeling van subjectieve elementen zoals de leaseperiode ten opzichte van de economische levensduur en een inschatting van de contante waarde van de minimale leasebetalingen ten opzichte van de reële waarde van het leaseobject. De leaseovereenkomsten van de groep bevatten een leaseperiode welke niet het belangrijkste deel van de economische levensduur omvat en waarvan de contante waarde van de minimale leasebetalingen lager is dan 90% van de reële waarde van het leaseobject. Derhalve zijn de leaseovereenkomsten als operationele leases geclassificeerd.

Schattingen en veronderstellingen

De groep maakt de schattingen en veronderstellingen op basis van de omstandigheden en informatie beschikbaar op het moment van opmaak van de jaarrekening. Schattingen gebaseerd op toekomstige gebeurtenissen (of het zich niet voordoen van verwachte gebeurtenissen) kunnen onderhevig zijn aan toekomstige veranderingen in de markt en omstandigheden buiten de invloedssfeer van de groep. Deze schattingswijzigingen worden prospectief verwerkt. De belangrijkste schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen zijn:

Klimaatgerelateerde zaken

De groep houdt rekening met de invloed van klimaatverandering op schattingen en veronderstellingen, waar relevant. Bij deze beoordeling wordt een breed scala aan mogelijke gevolgen voor de groep door zowel fysieke als transitierisico’s meegenomen. De huidige veronderstelling van de groep is dat het huidige bedrijfsmodel en producten welke de groep aanbiedt nog steeds levensvatbaar zullen zijn in de transitie naar een duurzame economie. Wel wordt onderkend dat klimaatgerelateerde zaken de mate van onzekerheid ten aanzien van schattingen en veronderstellingen bij meerdere elementen in de jaarrekening vergroten. Ook al hebben klimaatgerelateerde risico’s nog geen significante impact op de waardering van bepaalde elementen in de jaarrekening, de groep monitort relevante veranderingen en ontwikkelingen op dit gebied, zoals nieuwe klimaatgerelateerde wet- en regelgeving. De elementen en overwegingen in de jaarrekening die het meest direct beïnvloed worden door klimaatgerelateerde zaken zijn:

• Gebruiksduur van materiële vaste activa. De gebruiksduur en/of de restwaarde van een materieel vast actief wordt uitsluitend opnieuw beoordeeld indien zich wijzigingen in de omstandigheden voordoen of nieuwe informatie beschikbaar komt ten aanzien van de resterende gebruiksduur en/of de restwaarde. De groep houdt hier rekening met klimaatgerelateerde zaken, zoals klimaatgerelateerde wet- en regelgeving en andere wetgeving die mogelijk het gebruik van bepaalde activa beperken, of significante investeringen vereisen in bepaalde activa.
• Bijzondere waardeverminderingen van niet financiële vaste activa. Bij het bepalen van de realiseerbare waarde van een actief of een groep van activa wordt in dergelijke gevallen de bedrijfswaarde ingeschat. De kasstroomprojecties bevatten aannames en schattingen van toekomstige verwachtingen die op diverse wijzen worden beïnvloed door met name transitierisico, zoals nieuwe klimaatgerelateerde wet- en regelgeving en mogelijke veranderingen in vraag naar producten en diensten die de groep aanbiedt. Ook al is momenteel de veronderstelling dat geen enkele klimaatgerelateerde aanname significante impact heeft op de bepaling van de bedrijfswaarde, houdt de groep wel rekening met bijvoorbeeld toekomstige verwachtingen omtrent verwachte stijgende vraag naar producten en diensten die aangeboden worden, waaronder het duurzaamheidsportaal.
• Bepaling van reële waarde van vastgoedbeleggingen. Voor vastgoedbeleggingen houdt de groep rekening met fysieke- en transitierisico’s en in hoeverre marktparticipanten rekening houden met deze risico’s in het bepalen van de reële waarde. De groep verondersteld dat de vastgoedbeleggingen momenteel niet blootgesteld zijn aan ernstige fysieke risico’s, maar heeft wel verondersteld dat tot zekere hoogte de invloed van transitierisico’s worden meegenomen in de waardering van vastgoedbeleggingen. Dit relateert onder andere aan de toenemende vereisten voor energieefficiëntie van gebouwen door klimaatgerelateerde wet- en regelgeving en de toenemende vraag vanuit huurders voor energiezuinige gebouwen.

Herwaardering vastgoedbeleggingen

De groep waardeert de vastgoedbeleggingen tegen de reële waarde waarbij veranderingen in de reële waarde in de winst-en-verliesrekening worden verantwoord. De reële waarden van de vastgoedbeleggingen zijn bepaald met behulp van de contante waarde methode. In sommige gevallen zijn de reële waarden van de vastgoedbeleggingen bepaald aan de hand van recente transacties met gelijksoortige kenmerken en locaties als het vastgoed van de groep. De groep heeft onafhankelijke waarderingsexperts ingeschakeld voor het bepalen van de reële waarde. De waardering is het meest gevoelig voor veranderingen van de disconteringsvoet. Voor een verdere toelichting met betrekking tot de aannames en schattingen in het bepalen van de reële waarde, wordt verwezen naar de toelichting op de materiële vaste activa.

Pensioenvoorziening

De groep heeft een pensioenvoorziening opgenomen uit hoofde van toekomstige backserviceverplichtingen. Voor de bepaling van de voorziening wordt de actuariële methode Projected Unit Credit Method toegepast. Deze methode vereist schattingen met betrekking tot onder andere de disconteringsvoet, verwachte resterende diensttijd en overlijdenskansen.

De belangrijkste veronderstelling is de disconteringsvoet. De disconteringsvoet is gebaseerd op de marktrente van hoogwaardige ondernemingsobligaties in euro’s en geëxtrapoleerd naar de termijn van de pensioenvoorziening. De overlijdenskansen zijn gebaseerd op de openbare tabellen zoals beschikbaar gesteld door het Actuarieel Genootschap. Voor een verdere toelichting met betrekking tot de aannames en schattingen in het bepalen van de pensioenvoorziening, wordt verwezen naar de toelichting op de voorzieningen.

Bijzondere waardeverminderingen

De groep beoordeelt op elke balansdatum of een actief of een groep van activa een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De beoordeling heeft geresulteerd in een bijzondere waardevermindering van € … in het huidige boekjaar. De realiseerbare waarde is gebaseerd op de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheid per 31 december 2023. Deze bedrijfswaarde is berekend met de contante waarde methode gebruikmakend van kasstroomprojecties die zijn afgeleid uit de, door het hogere management goedgekeurde, begrotingen voor een periode van vijf jaar, geëxtrapoleerd voor de jaren daarna met een constante groeivoet en verdisconteerd met de geschatte disconteringsvoet. De kasstroomprojecties bevatten aannames en schattingen van toekomstige verwachtingen. De bedrijfswaarde is gevoelig voor de disconteringsvoet, de verwachte toekomstige kasstromen en de groeivoet gehanteerd voor extrapolaties. Voor een verdere toelichting met betrekking tot de aannames en schattingen in het bepalen van de bijzondere waardeverminderingen, wordt verwezen naar de toelichting op de materiële vaste activa.

Intrinsieke waarde personeelsopties

De toegekende personeelsopties worden verwerkt op basis van de intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt bepaald als het positieve verschil tussen de reële waarde van het onderliggende aandeel en de uitoefenprijs. De reële waarde van het onderliggende aandeel is bepaald op grond van het interne waarderingsmodel dat fiscaal ook gehanteerd wordt. Hierbij wordt uitgegaan van de nettovermogenswaarde en een multiple van de winst. Het bepalen van de multiple van de winst vereist een inschatting van het management.

De kosten van de personeelsopties worden daarnaast bepaald door een inschatting van het aantal opties dat uiteindelijk zal worden toegekend.

Latente belastingvorderingen

De waardering van latente belastingvorderingen wordt gebaseerd op de fiscale gevolgen van de door de groep, per balansdatum, voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van activa, voorzieningen, schulden of overlopende passiva. Latente belastingvorderingen worden gewaardeerd tot de hoogte waarop het waarschijnlijk is dat fiscale winst beschikbaar zal zijn voor de verrekening. De groep betrekt in deze beoordeling het beschikbaar zijn van latente belastingverplichtingen ter saldering, de mogelijkheid van planning van fiscale resultaten en de hoogte van toekomstige fiscale winsten in combinatie met het tijdstip en/of periode waarin de latente belastingvorderingen worden gerealiseerd.

De groep heeft ook latente belastingvorderingen in jurisdicties waar in het verleden verliezen zijn geleden en die niet worden gewaardeerd. De groep verwacht dat het waarschijnlijk is dat de toekomstige fiscale winsten onvoldoende zijn in de resterende beschikbare periode, waarbij eventuele tax planning is meegenomen. Deze fiscale verliezen mogen niet worden gebruikt om winsten elders in de groep te verrekenen en kunnen niet met latente belastingverplichtingen worden verrekend.

Voor een verdere toelichting met betrekking tot de aannames en schattingen in het bepalen van de hoogte van de latente belastingvorderingen, wordt verwezen naar de toelichting op de financiële vaste activa.

Kosten van ontwikkeling

De kosten van ontwikkeling worden geactiveerd indien voldaan is aan de daaraan gestelde voorwaarden. De voorwaarden omvatten een beoordeling en schatting door de leiding ter zake van de technische, commerciële en financiële haalbaarheid. Het moment dat voldaan wordt aan de voorwaarden vindt in het algemeen plaats wanneer een gestelde mijlpaal op basis van een door de leiding vastgesteld projectplan wordt behaald. De financiële haalbaarheid is onder meer afhankelijk van een inschatting van de verwachte toekomstige kasstromen, de periode waarover kasstromen worden gerealiseerd en de disconteringsvoet.

Opbrengstverantwoording maatwerk

De opbrengsten aangaande het verlenen van diensten voor maatwerk worden verwerkt naar rato van de verrichte prestaties, waarbij de gemaakte kosten worden afgezet tegen de totale geschatte kosten van het project. De beoordeling van de verwachte kosten vereist een inschatting welke afhankelijk is van verschillende factoren, waaronder de kosten van (inleen van) personeel en van de benodigde tijd om het maatwerk te leveren. De inschatting wordt, onder andere, gemaakt op basis van ervaringscijfers en interpretatie van de contractvoorwaarden.

Opbrengstverantwoording variabele vergoeding voor retouren en volumekortingen

De Groep schat de variabele vergoedingen die moeten worden opgenomen in de transactieprijs voor de verkoop van hardware met retourrecht en volumekortingen. De Groep heeft een statistisch model ontwikkeld voor het voorspellen van de retouren. Het model gebruikt de historische retourgegevens van elk product om de verwachte retourpercentages te berekenen. Deze percentages worden toegepast om de verwachte waarde van de variabele vergoeding te bepalen. Eventuele significante veranderingen in de ervaringscijfers in vergelijking met het historische retourenpatroon zal een impact hebben op de verwachte retourenpercentages die door de Groep worden geschat.

De verwachte volumekortingen van de Groep worden per klant geanalyseerd voor contracten die onderhevig zijn aan een enkele volumedrempel. Het bepalen of een klant waarschijnlijk recht heeft op korting hangt af van het recht van de klant op historische kortingen en de geaccumuleerde aankopen tot balansdatum. De Groep past het statistische model toe voor het schatten van verwachte volumekortingen voor contracten met meer dan één volumedrempel. Het model maakt gebruik van de historische kooppatronen en het recht op kortingen van klanten om de verwachte kortingspercentages en de verwachte waarde van de variabele vergoeding te bepalen. Eventuele significante veranderingen in de ervaringscijfers in vergelijking met historische aankooppatronen en kortingsrechten van klanten zullen een impact hebben op de verwachte kortingspercentages geschat door de Groep.

Schattingen van verwachte retouren en volumekortingen zijn gevoelig voor veranderingen in omstandigheden en eerdere ervaringen van de Groep met betrekking tot retouren en recht op korting is mogelijk niet representatief voor de werkelijke retouren en kortingen van klanten in de toekomst.

Onzekerheden

Voorziening dubieuze vorderingen

De groep heeft een vordering uitstaan van € … welke reeds meer dan een jaar openstaat. De beoordeling van de inbaarheid van deze vordering vereist een inschatting van subjectieve elementen. Op basis van onze gesprekken, schriftelijke bevestigingen en analyse van financiële rapportages, is de verwachting dat de vordering binnen drie maanden na balansdatum zal worden voldaan. Er is derhalve geen voorziening gevormd.

Schattingswijziging

Lorem ipsum dolor sit amet. Sed tempore nisi qui aliquid internos At voluptatem architecto. Et consequatur nihil ut voluptatem maxime ut repellat numquam non neque nesciunt vel voluptas facere! Ab architecto delectus ea tenetur optio et nihil expedita vel similique porro qui autem nihil.

Kapitaalbelangen

Geconsolideerde kapitaalbelangen

• UVW BV te Amsterdam: 100%-kapitaalbelang (2022: …%).
• WVK BV te Utrecht: 100%-kapitaalbelang (2022: …%).
• X BV te Rotterdam: 100%-kapitaalbelang (2022: …%).
• DD GMBH te Keulen: 100%-kapitaalbelang (2022: …%).
• RST Ltd. te Londen: 70%-kapitaalbelang (2022: …%).
• TT BV te Amsterdam: 50% kapitaalbelang (2022: …%).

TT BV wordt volledig geconsolideerd. Hiervoor wordt verwezen naar bovenstaande paragraaf oordelen, schattingen, veronderstellingen en onzekerheden.

Groot BV heeft aansprakelijkheidsstellingen overeenkomstig artikel 2:403 BW voor alle Nederlandse groepsmaatschappijen afgegeven.

Joint ventures

Vof Q te Amersfoort is een 50%-kapitaalbelang (2022: …%). De financiële gegevens van Vof Q zijn overeenkomstig artikel 2:409 BW proportioneel in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen, omdat het een joint venture betreft. Deze joint venture is aangegaan met een niet tot de groep behorende vennootschap. Over de joint venture wordt gezamenlijk de zeggenschap uitgeoefend krachtens een regeling tot samenwerking met de andere vennoot. Met het proportioneel opnemen van de financiële gegevens van Vof Q wordt voldaan aan het wettelijk vereiste inzicht.

Groot BV is als vennoot van Vof Q onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden van deze vennootschap.

Niet-geconsolideerde maatschappijen en kapitaalbelangen

Gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde:

• UVW BV te Amsterdam: 100%-kapitaalbelang (2022: …%).

Niet gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde:

• D te Tilburg: 25%-kapitaalbelang (2022: …%). Volgens de laatst vastgestelde jaarrekening, over het boekjaar 2023, bedroeg het eigen vermogen van D per 31 december 2023 € … (2022: € …) en het resultaat over 2023 € … (2022: € …). De groep concludeert dat geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend op basis van de overheersende zeggenschap van de andere aandeelhouder (75% van de stemrechten), dat de groep niet in staat is om zelfstandig een directielid te benoemen en dat er geen materiële transacties en/of uitwisselingen van managers of essentiële technische informatie tussen de deelneming en de groep plaatsvinden.

Consolidatie

In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van de vennootschap en haar groepsmaatschappijen per 31 december van het boekjaar. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin overheersende zeggenschap wordt uitgeoefend. Hierbij worden mede in aanmerking genomen de financiële instrumenten die potentiële stemrechten bevatten indien deze economische betekenis hebben.

De groepsmaatschappijen worden integraal geconsolideerd vanaf de datum waarop overheersende zeggenschap op de groepsmaatschappij is verkregen. De groepsmaatschappijen worden niet meer in de consolidatie opgenomen vanaf de datum waarop geen sprake meer is van overheersende zeggenschap. De posten in de geconsolideerde jaarrekening worden volgens uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling vastgesteld. Resultaten uit transacties met en tussen groepsmaatschappijen worden volledig geëlimineerd.

Het aandeel van derden is afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. Het aandeel van derden in het groepsvermogen betreft het aandeel van derden in het eigen vermogen van de groepsmaatschappijen. Het aandeel van derden in het resultaat van groepsmaatschappijen wordt in de winst-en-verliesrekening in mindering gebracht op het totaal van resultaat na belastingen.

Indien de aan het aandeel van derden toerekenbare verliezen, het aandeel van derden in het eigen vermogen van de groepsmaatschappijen overtreffen, komt het verschil, alsmede eventuele verdere verliezen, volledig ten laste van Groot BV, tenzij en voor zover de houder van het aandeel van derden de verplichting heeft, en in staat is, om die verliezen voor haar rekening te nemen. Als de groepsmaatschappijen vervolgens weer winst maken, komen die winsten volledig ten gunste van Groot BV totdat de door Groot BV voor haar rekening genomen verliezen zijn gerecupereerd.

Joint ventures

Joint ventures worden proportioneel geconsolideerd. Dit houdt in dat de activa en verplichtingen en de baten en lasten naar evenredigheid van het kapitaalbelang respectievelijk aandeel in het resultaat in de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen.

Fusies en overnames

Een overname wordt volgens de purchase accounting methode in de jaarrekening verwerkt. Dit betekent dat op overnamedatum de overgenomen activa en verplichtingen gewaardeerd worden tegen reële waarden. Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel van de vennootschap in de reële waarden van de overgenomen identificeerbare activa en verplichtingen van een deelneming op het moment van de overname, wordt als goodwill van derden verwerkt.

Fusies en overnames zien toe op de verkrijging van een geïntegreerd geheel van activiteiten, activa en/of verplichtingen dat in staat is tot het genereren van opbrengsten.

In geval van een fusie dan wel overname onder gemeenschappelijke leiding, waarbij de onderneming de overnemende partij is, wordt de carry-over accounting methode toegepast. De fusie dan wel overname wordt dan in de jaarrekening over het boekjaar verwerkt tegen de boekwaarden zoals deze reeds waren opgenomen in de jaarrekening van de moedermaatschappij, vanaf de overnamedatum. De vergelijkende cijfers worden niet aangepast. Een verschil tussen de overnameprijs en de boekwaarden van de overgenomen activa en passiva wordt in het eigen vermogen verwerkt.

Vreemde valuta

Functionele valuta

De geconsolideerde jaarrekening luidt in euro’s, hetgeen de functionele en presentatievaluta van de vennootschap is. Iedere entiteit binnen de groep bepaalt haar eigen functionele valuta en de posten in de jaarrekening van iedere entiteit worden gewaardeerd op basis van deze functionele valuta.

Valutaomrekening

Een transactie in vreemde valuta wordt bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen de functionele valutakoers op transactiedatum. Monetaire balansposten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de functionele valutakoers op de balansdatum. Niet-monetaire balansposten in vreemde valuta, die zijn gewaardeerd op historische kosten, worden omgerekend tegen de functionele valutakoers op transactiedatum. De niet-monetaire balansposten in vreemde valuta, die zijn gewaardeerd op actuele waarde, worden omgerekend tegen de functionele valutakoers geldend op het moment van waardering van de post.

Koersverschillen die optreden bij de afwikkeling dan wel de omrekening van monetaire posten in vreemde valuta, worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening, met uitzondering van de koersverschillen voortvloeiend uit de netto-investering in een bedrijfsuitoefening in het buitenland respectievelijk leningen die zijn aangegaan om de netto-investering in een bedrijfsuitoefening in het buitenland te financieren of effectief af te dekken. Deze koersverschillen worden rechtstreeks in de reserve omrekeningsverschillen verwerkt. De reserve omrekeningsverschillen is opgenomen onder de post Andere wettelijke reserves.

Koersverschillen die optreden bij de omrekening van een niet-monetaire balanspost in vreemde valuta die zijn gewaardeerd op actuele waarde, worden als deel van de herwaarderingsreserve direct in het eigen vermogen verwerkt, indien de waardeverandering van de niet-monetaire post ook rechtstreeks in het eigen vermogen wordt verwerkt.

Goodwill van derden ontstaan door verwerving van een bedrijfsuitoefening in het buitenland en daarmee samenhangende aanpassingen van de boekwaarde van activa en verplichtingen naar de reële waarde, worden aangemerkt als activa en verplichtingen van de bedrijfsuitoefening in het buitenland en omgerekend tegen de koers per balansdatum.

Op de balansdatum worden de activa en verplichtingen van de bedrijfsuitoefening in het buitenland omgerekend in de presentatievaluta (de euro) tegen de koers per balansdatum en de baten en lasten in de winst-en-verliesrekening worden omgerekend tegen de koers op transactiedatum voor het jaar. De koersverschillen hieruit voortkomend worden direct in de wettelijke reserve omrekeningsverschillen verwerkt. Bij afstoting van de bedrijfsuitoefening in het buitenland wordt het desbetreffende cumulatieve bedrag van de omrekeningsverschillen, dat is opgenomen in het eigen vermogen, in de winst-en-verliesrekening verantwoord als onderdeel van het resultaat op verkoop.

Salderen

Een actief en een post van het vreemd vermogen worden gesaldeerd in de jaarrekening opgenomen uitsluitend indien en voor zover:

• een deugdelijk juridisch instrument beschikbaar is om het actief en de post van het vreemd vermogen gesaldeerd en simultaan af te wikkelen; en
• het stellige voornemen bestaat om het saldo als zodanig of beide posten simultaan af te wikkelen.

Financiële instrumenten

Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten zoals vorderingen, effecten en schulden, als financiële derivaten verstaan.

Alle aan- en verkopen volgens standaard markconventies van financiële activa worden opgenomen per transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende overeenkomst aangaat.

Voor de grondslagen van de primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

Voor de waardering en verwerking van derivaten wordt verwezen naar de afzonderlijke paragraaf derivaten en hedge-accounting.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Immateriële vaste activa

Algemeen

Een immaterieel vast actief wordt in de balans opgenomen als:

• het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief zullen toekomen aan de groep; en
• de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Uitgaven inzake een immaterieel vast actief die niet aan de voorwaarden voor activering voldoen (bijvoorbeeld uitgaven van onderzoek en intern ontwikkelde merken, logo’s, uitgavenrechten en klantenbestanden) worden rechtstreeks in de winst-en-verliesrekening verantwoord.

De immateriële vaste activa die zijn verkregen bij de acquisitie van een groepsmaatschappij worden tegen de reële waarde op het verkrijgingsmoment opgenomen.

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, minus eventuele investeringssubsidies, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.

Het afschrijven van de immateriële vaste activa geschiedt stelselmatig op basis van de geschatte economische levensduur met een maximum van twintig jaar. De economische levensduur en afschrijvingsmethode worden aan het einde van ieder boekjaar opnieuw beoordeeld. Indien de geschatte economische levensduur langer is dan twintig jaar zal, vanaf het moment van verwerking, aan het einde van elk boekjaar een bijzondere waardeverminderingstest worden uitgevoerd.

Kosten van verwerving ter zake van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom

Kosten van verwerving ter zake van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom, zowel intern gegenereerd als gekocht, worden lineair afgeschreven op basis van hun geschatte economische levensduur van tien jaar.

Kosten van ontwikkeling (intern gegenereerd)

De kosten van ontwikkeling worden geactiveerd indien voldaan is aan de daaraan gestelde voorwaarden ter zake van de technische, commerciële en financiële haalbaarheid. Ter hoogte van de balanswaarde wordt een wettelijke reserve aangehouden.

De kosten van ontwikkeling worden als volgt lineair afgeschreven op basis van hun geschatte economische levensduur:

• de kosten van het ontwerp van een nieuw product over vijf jaar;
• de kosten van ontwikkeling van de website waaronder de applicatie- en infrastructuur, grafisch ontwerp en content over drie jaar.

Kosten van goodwill die van derden is verkregen

Kosten van goodwill die van derden is verkregen, worden geactiveerd minus cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing minus bijzondere waardeverminderingen.

De goodwill van derden wordt als volgt lineair afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur:

• De goodwill van derden ontstaan bij de acquisitie van RST Ltd. over acht jaar. De geschatte economische levensduur is gebaseerd op de aard en voorzienbare levensduur van de verworven activiteiten.
• De goodwill van derden ontstaan bij de acquisitie van ABC over vijf jaar.

In het kader van een eventuele bijzondere waardevermindering wordt goodwill van derden die is ontstaan in een acquisitie vanaf de overnamedatum toegerekend aan alle (groepen van) kasstroomgenererende eenheden die na de overname, naar verwachting, voordeel zullen halen uit de synergie in de acquisitie. Jaarlijks wordt er per balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat de goodwill van derden aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn.

Indien dit het geval is wordt de bijzondere waardevermindering van goodwill van derden vastgesteld door beoordeling van de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid (of groep kasstroomgenererende eenheden) waarop de goodwill van derden betrekking heeft. Wanneer de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid lager is dan de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid waaraan goodwill van derden is toegerekend, wordt een bijzondere waardevermindering verantwoord.

Indien goodwill van derden aan een kasstroomgenererende eenheid is toegerekend en een activiteit binnen die eenheid wordt afgestoten, wordt aan de afgestoten activiteit goodwill van derden toegerekend voor de bepaling van de winst of verlies bij afstoting. De hoogte van de aan de afgestoten activiteit gerelateerde goodwill van derden wordt bepaald op basis van de relatieve verhouding in waarden van de afgestoten activiteit en van andere activiteiten van de kasstroomgenererende eenheid.

Negatieve goodwill

Het meerdere van het belang in de reële waarden van de identificeerbare activa en verplichtingen op de overnamedatum boven de verkrijgingsprijs van een deelneming wordt verwerkt als negatieve goodwill.

De negatieve goodwill wordt als overlopende post aan de creditzijde van de balans opgenomen. Voor zover de negatieve goodwill betrekking heeft op verwachte toekomstige verliezen en lasten, waarmee rekening is gehouden in het overnameplan, en die betrouwbaar op de overnamedatum kunnen worden vastgesteld, wordt dit gedeelte van de negatieve goodwill ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht naarmate deze verliezen en lasten zich voordoen. Voor zover de negatieve goodwill geen betrekking heeft op verwachte toekomstige verliezen, wordt de negatieve goodwill tot het bedrag van de reële waarde van de identificeerbare niet-monetaire activa stelselmatig ten gunste van het resultaat gebracht. Dit bedrag wordt berekend naar rato van het gewogen gemiddelde van de resterende levensduur van de verworven afschrijfbare vaste activa. Het gedeelte van de negatieve goodwill dat hoger is dan de bovengenoemde reële waarde, wordt direct ten gunste van het resultaat gebracht.Indien belangrijke bestanddelen van een materieel vast actief van elkaar te onderscheiden zijn en verschillen in gebruiksduur of verwachte gebruikspatroon, worden deze afzonderlijk afgeschreven.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa in eigen gebruik worden gewaardeerd tegen de kostprijs (verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs), minus eventuele investeringssubsidies, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Er zijn geen rentekosten in de, tegen de vervaardigingsprijs gewaardeerde, materiële vaste activa opgenomen.

De materiële vaste activa worden als volgt lineair afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur rekening houdend met de restwaarde:

• de terreinen worden niet afgeschreven;
• de bedrijfsgebouwen over twintig jaar;
• de overige materiële vaste activa over vijf tot tien jaar.

Indien de verwachting omtrent de afschrijvingsmethode, gebruiksduur en/of restwaarde in de loop van de tijd wijzigingen ondergaat, worden zij als een schattingswijziging verantwoord.

In de kostprijs worden de kosten van groot onderhoud opgenomen, zodra deze kosten zich voordoen en aan de activeringscriteria is voldaan. De boekwaarde van het eerdere groot onderhoud wordt dan als gedesinvesteerd beschouwd en de eventuele resterende boekwaarde van het eerdere groot onderhoud wordt ineens ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht. Alle overige onderhoudskosten worden direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt.

Indien voor een materieel vast actief sprake is van kosten van herstel en deze verplichting wordt veroorzaakt door het neerzetten van het actief, worden deze kosten van herstel opgenomen als onderdeel van de boekwaarde van het actief, en gelijktijdig wordt een voorziening opgenomen voor hetzelfde bedrag. De kosten van herstel als onderdeel van de boekwaarde worden verwerkt tegen de contante waarde van de verplichting.

Indien een materieel vast actief buiten gebruik wordt gesteld, worden bijzondere waardeverminderingsverliezen in aanmerking genomen. Een materieel vast actief wordt niet langer in de balans opgenomen na vervreemding of wanneer geen toekomstige prestatie-eenheden van het gebruik of de vervreemding worden verwacht. De bate of last die voortvloeit uit de desinvestering wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt.

Vastgoedbeleggingen

Vastgoedbeleggingen zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten en/of waardestijging te realiseren en niet dienen voor eigen gebruik. Onder de vastgoedbeleggingen worden separaat onroerende zaken in aanbouw of ontwikkeling voor toekomstig gebruik als belegging opgenomen. Vastgoedbeleggingen worden in de balans gerubriceerd onder Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbare materiële vaste activa.

De eerste waardering van een vastgoedbelegging geschiedt tegen de verkrijgingsprijs, inclusief de transactiekosten. Na de eerste verwerking worden de vastgoedbeleggingen gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij geen sprake is van afschrijvingen.

De reële waarde van vastgoedbeleggingen wordt bepaald als de meest waarschijnlijke prijs die redelijkerwijs op de markt te verkrijgen is, rekening houdend met de actuele marktsituatie en omstandigheden op balansdatum. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van courante prijzen op een actieve markten voor gelijksoortige onroerende zaken op dezelfde locatie en staat. Bij afwezigheid hiervan wordt informatie uit alternatieve bronnen in aanmerking genomen, zoals courante prijzen voor onroerende zaken met afwijkende aard, staat of locatie, recente prijzen op minder actieve markten, of de contante waarde van geprognosticeerde kasstromen gebaseerd op betrouwbare schattingen.

Bij het bepalen van de reële waarde van vastgoedbeleggingen wordt rekening gehouden met klimaatgerelateerde zaken, waaronder wet- en regelgeving, die mogelijk de waarde beïnvloeden. Voor een verdere toelichting met betrekking tot de klimaatgerelateerde aannames in het bepalen van de reële waarde, wordt verwezen naar de toelichting Klimaatgerelateerde zaken en de toelichting van Materiële vaste activa.

Waardeveranderingen van vastgoedbeleggingen, ontstaan door een wijziging in de reële waarde, worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening van de periode waarin de wijziging zich voordoet. Vervolgens wordt middels de resultaatbestemming een herwaarderingsreserve gevormd verminderd met een voorziening latente belastingen. De herwaarderingsreserve is het verschil tussen de reële waarde en de waarde op basis van de verkrijgingsprijs rekening houdend met de cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen. Vastgoedbeleggingen in ontwikkeling, waarvan de reële waarde niet betrouwbaar te bepalen is, worden tegen kostprijs gewaardeerd tot het moment dat de reële waarde wel betrouwbaar is te bepalen. Een vastgoedbelegging wordt niet langer geactiveerd in geval van afstoting of permanente buitengebruikstelling. Bij buitengebruikstelling wordt een vastgoedbelegging niet langer geactiveerd indien geen toekomstige economische voordelen meer worden verwacht.

De bate of last die voortvloeit uit de desinvestering wordt bepaald als het verschil tussen de nettoopbrengst en de boekwaarde van het actief en wordt in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Bij verkoop wordt het gerealiseerde deel van de herwaarderingsreserve opgenomen in de overige reserves.

Financiële vaste activa

Deelnemingen

Niet geconsolideerde deelnemingen waarin de groep invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen de vermogensmutatiemethode gewaardeerd. Voor de bepaling of sprake is van invloed van betekenis worden de financiële instrumenten die potentiële stemrechten bevatten, indien deze economische betekenis hebben, mede in aanmerking genomen. Overeenkomstig de vermogensmutatiemethode worden de deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van de groep in de nettovermogenswaarde. De nettovermogenswaarde wordt vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen; haar aandeel in de directe mutaties in het eigen vermogen van de deelneming vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening en verminderd met haar aandeel in de dividenduitkeringen van de deelnemingen. In de winst-en-verliesrekening wordt het aandeel van de groep in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Indien en voor zover de vennootschap niet zonder beperking uitkering van de positieve resultaten aan haar kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een wettelijke reserve opgenomen. Het aandeel van de groep in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en –verminderingen van de deelnemingen wordt ook in de wettelijke reserve opgenomen, met uitzondering van herwaarderingen van activa die in de herwaarderingsreserve worden verwerkt.

Na toepassing van de vermogensmutatiemethode bepaalt de groep of het noodzakelijk is om voor de deelneming een verlies wegens bijzondere waardevermindering op te nemen. De groep bepaalt op elke balansdatum of er objectieve aanwijzingen zijn dat de deelneming een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Als dat het geval is, berekent de groep het bedrag aan bijzondere waardevermindering als zijnde het verschil tussen de realiseerbare waarde en de boekwaarde van de deelneming. Dit bedrag verantwoordt zij in de winst-en-verliesrekening.

Indien de waarde van de deelneming volgens de vermogensmutatiemethode nihil is geworden, wordt deze methode niet langer toegepast en blijft de deelneming bij ongewijzigde omstandigheden op nihil gewaardeerd. Hierbij worden andere langlopende belangen in de deelneming die feitelijk worden aangemerkt als een onderdeel van de netto-investering, ook meegenomen. Indien en voor zover geheel of gedeeltelijk voor de schulden van de deelneming wordt ingestaan respectievelijk een feitelijke verplichting bestaat de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening opgenomen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde.

Een vervolgens verkregen aandeel in de winst van de deelneming wordt pas weer verwerkt indien en voor zover het cumulatief niet-verwerkte aandeel in het verlies is ingelopen.

Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs minus eventuele bijzondere waardeverminderingen. Het dividend wordt als resultaat aangemerkt en verwerkt onder de financiële baten en lasten.

Resultaten uit transacties met en tussen niet-geconsolideerde deelnemingen die tegen nettovermogenswaarde gewaardeerd worden, worden proportioneel verantwoord. Resultaten uit transacties met en tussen deelnemingen die tegen kostprijs worden gewaardeerd, worden volledig verantwoord tenzij zij in wezen niet zijn gerealiseerd.

Overige financiële vaste activa

Latente belastingvorderingen

De onder financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen de reële waarde inclusief de transactiekosten (indien materieel). Vervolgens worden deze vorderingen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Bij de waardering wordt rekening gehouden met eventuele waardeverminderingen.

Vorderingen

De verstrekte vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige verstrekte vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde vermeerderd met de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Baten en lasten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt zodra de vorderingen aan een derde worden overgedragen of een (terugname van een) bijzondere waardevermindering ondergaan, alsmede via het amortisatieproces.

Overige effecten

De onder de financiële vaste activa opgenomen overige effecten worden bij de eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde vermeerderd met — behalve de tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening verwerkte beursgenoteerde effecten — de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten.

Gekochte obligaties die tot het einde van de looptijd worden aangehouden, worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode.

Overige effecten met een beursnotering (aandelen en obligaties) die niet tot einde looptijd worden aangehouden, worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Baten en lasten die voortvloeien uit veranderingen in de reële waarde worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening.

Overige effecten zonder beursnotering (aandelen en obligaties) worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen kostprijs.

Baten en lasten van obligaties gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt zodra de beleggingen aan een derde worden overgedragen of als sprake is van een (terugname van een) bijzondere waardevermindering, alsmede via het amortisatieproces.

Baten en lasten van aandelen gewaardeerd tegen kostprijs, worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt zodra de beleggingen aan een derde worden overgedragen of een (terugname van een) bijzondere waardevermindering ondergaan. Ontvangen dividend wordt ten gunste van de winst-enverliesrekening gebracht.

Voorraden

De voorraden grond- en hulpstoffen, onderhanden werk in de zin van halffabricaten, gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs dan wel de lagere opbrengstwaarde.

De verkrijgingsprijs van de grond- en hulpstoffen en de handelsgoederen wordt bepaald op grond van de First-in, First-out-regel. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende kosten. De bijkomende kosten omvatten onder meer de invoerrechten en andere belastingen, transport- en behandelingskosten en andere kosten die direct kunnen worden toegerekend aan de verwerving van de grond- en hulpstoffen en de handelsgoederen. De vervaardigingsprijs van het gereed product en het onderhanden werk in de zin van halffabricaten bestaat uit de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de directe productiekosten, vermeerderd met een opslag voor indirecte productiekosten, exclusief de rente op vreemd vermogen. De vaste indirecte productiekosten zijn gebaseerd op de normale productiecapaciteit.

De indirecte kosten die in de tegen de vervaardigingsprijs gewaardeerde voorraden zijn opgenomen, betreffen de categorieën: afschrijving en onderhoud van fabrieken en machines en loonkosten van de fabrieksleiding.

Onderhanden projecten

Een onderhanden project in opdracht van derden (hierna: onderhanden project) is een project dat is overeengekomen met een derde, voor de constructie van een actief of combinatie van activa waarbij de uitvoering zich gewoonlijk uitstrekt over meer dan één verslagperiode. De onderhanden projecten van de groep zien toe op maatwerksoftware.

De onderhanden projecten worden gewaardeerd tegen de per project gerealiseerde projectopbrengsten verminderd met voorziening voor verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen.

De projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van het onderhanden project worden als netto-omzet en kosten in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestatie per balansdatum verwerkt, indien het resultaat van een onderhanden project op betrouwbare wijze kan worden ingeschat (percentage of completion-methode). Voor het bepalen van het percentage gereedheid wordt uitgegaan van de gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten.

Als het resultaat van een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, worden de opbrengsten alleen verwerkt in de winst-en-verliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten dat waarschijnlijk kan worden verhaald. De projectkosten worden in de winst-enverliesrekening verwerkt in de periode waarin ze zijn gemaakt.

Als het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale projectopbrengsten zullen overschrijden, wordt een voorziening voor een verlieslatend contract gevormd en worden de verwachte verliezen onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verwerkt.

De projectkosten bestaan uit de directe projectkosten, de opslag voor kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project gebaseerd op het normale niveau van projectactiviteiten en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden doorberekend, exclusief de rente op het vreemd vermogen.

Uitgaven die verband houden met projectkosten die na de balansdatum tot te verrichten prestaties leiden, zijn als voorraden (onderhanden werk) verwerkt, indien het waarschijnlijk is dat ze in een volgende periode zullen leiden tot opbrengsten.

Het nettobedrag per onderhanden project wordt verwerkt als vlottend actief of als kortlopende schuld, indien het saldo van het onderhanden project een debet- respectievelijk creditstand vertoont.

De in het boekjaar gerealiseerde projectopbrengsten worden als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening gepresenteerd als netto-omzet. De projectkosten zijn verwerkt in de kosten van grond- en hulpstoffen en in de kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten. Zie de grondslag voor de opbrengsten voor een verdere uiteenzetting van de verwerking van de projectopbrengsten.

Vorderingen

De verstrekte leningen en overige vorderingen onder de vlottende activa opgenomen die geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille, worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde plus transactiekosten en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs minus een eventuele benodigde voorziening voor oninbaarheid.

Effecten

De onder de vlottende activa opgenomen effecten worden bij de eerste verwerking opgenomen tegen reële waarde — behalve de tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening verwerkte effecten — vermeerderd met de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten.

Effecten die onderdeel zijn van de handelsportefeuille worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde zonder aftrek van eventuele transactiekosten bij vervreemding. Baten of lasten die voortvloeien uit veranderingen in de reële waarde worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening.

Overige effecten met een beursnotering (aandelen en obligaties) die geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille, worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Baten en lasten die voortvloeien uit veranderingen in de reële waarde worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening.

Overige effecten zonder beursnotering (aandelen en obligaties) die geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen kostprijs.

Baten en lasten van obligaties die gewaardeerd zijn tegen geamortiseerde kostprijs worden in de winsten- verliesrekening verwerkt zodra de beleggingen aan een derde worden overgedragen of als sprake is van een (terugname van een) bijzondere waardevermindering, alsmede via het amortisatieproces.

Baten en lasten van aandelen die gewaardeerd zijn tegen kostprijs, worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt zodra de beleggingen aan een derde worden overgedragen of indien er een (terugname van een) bijzondere waardevermindering wordt ondergaan. Ontvangen dividend wordt ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

Liquide middelen

Onder liquide middelen worden verstaan kasmiddelen, de tegoeden op bankrekeningen, wissels en cheques die worden opgenomen tegen nominale waarde. Deposito’s worden onder liquide middelen opgenomen indien zij in feite — zij het eventueel met opoffering van rentebaten — ter onmiddellijke beschikking staan.

Liquide middelen die (naar verwachting) langer dan twaalf maanden niet ter beschikking staan van de groep, worden als financiële vaste activa gerubriceerd.

Bijzondere waardevermindering van niet-financiële activa

De groep beoordeelt op elke balansdatum of een niet-financieel actief of een groep van niet-financiële activa een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De groep beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort.

De groep bepaalt op elke balansdatum de realiseerbare waarde van de volgende immateriële vaste activa, ook indien er geen aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering:

• een immaterieel vast actief dat nog niet in gebruik is genomen;
• een immaterieel vast actief dat wordt afgeschreven over een levensduur van meer dan twintig jaar, gerekend vanaf het moment van ingebruikname van het actief.

Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Een bijzonder-waardeverminderingsverlies wordt direct als last verwerkt in de winst-en-verliesrekening onder gelijktijdige verlaging van de boekwaarde van het betreffende actief.

De opbrengstwaarde wordt in eerste instantie ontleend aan een bindende verkoopovereenkomst; als die er niet is, wordt de opbrengstwaarde bepaald met behulp van de actieve markt waarbij normaliter de gangbare biedprijs geldt als marktprijs. Wanneer er geen actieve markt is, wordt de opbrengstwaarde ontleend aan algemeen aanvaarde waarderingsmodellen. Deze modellen worden bevestigd door een multiple van de winst, koersen van beursgenoteerde vennootschappen en andere beschikbaar reële waarde indicatoren. De in aftrek te brengen kosten bij het bepalen van de opbrengstwaarde zijn gebaseerd op de geschatte kosten die rechtstreeks kunnen worden toegerekend aan de verkoop en nodig zijn om de verkoop te realiseren.

Classificatie eigen vermogen en vreemd vermogen

Een financieel instrument of de afzonderlijke componenten van het instrument worden in de geconsolideerde jaarrekening als vreemd vermogen of als eigen vermogen geclassificeerd, overeenkomstig de economische realiteit van de contractuele overeenkomst waaruit het financieel instrument voortvloeit. Rente, dividenden, baten en lasten met betrekking tot een (deel van een) financieel instrument worden in de jaarrekening opgenomen afhankelijk van de classificatie van het financieel instrument als financiële verplichting respectievelijk als eigen-vermogensinstrument.

Converteerbare leningen

Een converteerbare lening is een samengesteld financieel instrument. De vreemd-vermogenscomponent en de eigen-vermogenscomponent worden in de geconsolideerde jaarrekening afzonderlijk geclassificeerd. De eerste verwerking van de vreemd-vermogenscomponent wordt vastgesteld op basis van de reële waarde van een vergelijkbare verplichting. De boekwaarde van de eigen-vermogenscomponent betreft de optie tot conversie van het instrument naar gewone aandelen. De eerste verwerking van de eigen-vermogenscomponent wordt bepaald als het verschil tussen de reële waarde van het samengestelde instrument als geheel en de reële waarde van de financiële verplichting verminderd met de voorziening latente belastingen.

Voorzieningen

Een voorziening wordt gevormd indien de groep op balansdatum een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft waarvan het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang betrouwbaar is te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Indien het effect van de tijdswaarde materieel is, worden de voorzieningen gewaardeerd tegen contante waarde met uitzondering van de voorziening latente belastingen. De gehanteerde nominale disconteringsvoet voor belastingen is ..% (2022: ..%) en geeft de actuele marktrente weer. Bij de schatting van de toekomstige kasstromen is rekening gehouden met de inflatie en de specifieke risico’s van de verplichting. De mutatie in de voorziening als gevolg van rentetoevoeging wordt als interest last verantwoord onder de financiële lasten.

Op het moment dat het waarschijnlijk is dat voor uitgaven die noodzakelijk zijn om een voorziening af te wikkelen een vergoeding van een derde zal worden ontvangen, wordt deze vergoeding gepresenteerd als een afzonderlijk actief.

Pensioenvoorziening

Nederlandse pensioenregelingen

De aan de pensioenuitvoerder te betalen premie wordt als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Te betalen premie dan wel de vooruitbetaalde premie per jaareinde wordt als overlopend passief respectievelijk overlopend actief verantwoord.

Voor verplichtingen naast de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie wordt een voorziening opgenomen, indien per balansdatum sprake is van een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting aan de pensioenuitvoerder en/of werknemer, het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is en er een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van de omvang van de verplichting. De voorziening voor additionele verplichtingen aan de pensioenuitvoerder en/of werknemer wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde als het effect van de tijdswaarde van geld materieel is (waarbij de disconteringsvoet vóór belastingen de marktrente van hoogwaardige ondernemingsobligaties weergeeft).

Een pensioenvordering uit hoofde van aanwezige overschotten bij de pensioenuitvoerder wordt opgenomen als de groep beschikkingsmacht heeft over het overschot, het waarschijnlijk is dat het tot toekomstige economische voordelen voor de groep leidt en het betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een pensioenoverschot wordt op dezelfde wijze gewaardeerd als een voorziening.

Buitenlandse pensioenregelingen

Lorem ipsum dolor sit amet. Sed tempore nisi qui aliquid internos At voluptatem architecto. Et consequatur nihil ut voluptatem maxime ut repellat numquam non neque nesciunt vel voluptas facere! Ab architecto delectus ea tenetur optio et nihil expedita vel similique porro qui autem nihil.

Voorziening latente belastingen

Voor de waardering en verwerking van de voorziening latente belastingen wordt verwezen naar de afzonderlijke paragraaf belastingen over de winst of het verlies.

Voorziening reorganisatiekosten

De voorziening reorganisatiekosten is gevormd indien op balansdatum een gedetailleerd plan is geformaliseerd en de gerechtvaardigde verwachting is gewekt bij hen voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben dat de reorganisatie zal worden uitgevoerd. De voorziening bestaat uit de directe kosten van de reorganisatie.

De voorziening reorganisatiekosten is gevormd bij de overname van RST Ltd. in verband met de voorgenomen sluiting van een aantal winkels in Schotland. Alvorens de overname plaatsvond, is een reorganisatieplan op hoofdlijnen ontwikkeld en dit plan is op overnamedatum gecommuniceerd aan de werknemers van RST Ltd. voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben. Binnen drie maanden na de overname is dit plan geformaliseerd in een gedetailleerd plan. De daaruit voortvloeiende aanpassing van de voorziening is gecorrigeerd op de goodwill van derden.

Voor reorganisaties waarvoor per balansdatum een plan is geformaliseerd, maar waarvoor pas na balansdatum hetzij de gerechtvaardigde verwachting is gewekt richting betrokken dat de reorganisatie zal worden uitgevoerd, hetzij is gestart met de implementatie van het reorganisatieplan, is informatie opgenomen onder de gebeurtenissen na balansdatum.

Voorziening verlieslatende contracten

De voorziening verlieslatende contracten heeft betrekking op de onvermijdbare kosten van een verlieslatend inkoopcontract. De voorziening is gevormd voor de afnameboetes die de groep moet betalen om van dit inkoopcontract af te komen.

Voorziening jubilea

De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen gedurende het dienstverband. Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de blijfkans. Bij het contant maken is de marktrente van hoogwaardige ondernemingsobligaties van …% (2022: …%) als disconteringsvoet gehanteerd.

Voorziening arbeidsongeschiktheid

De voorziening arbeidsongeschiktheid heeft betrekking op het gedurende twee jaar doorbetalen van salaris (inclusief werkgeverslasten en ontslagvergoedingen) aan personeel waarvan op balansdatum bekend is dat zij naar verwachting (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zullen blijven. De voorziening is gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag.

Garantievoorziening

De garantievoorziening heeft betrekking op lasten die kunnen ontstaan omdat geleverde producten of diensten niet voldoen aan de overeengekomen kwaliteiten. De groep neemt een garantievoorziening op tegen de beste schatting van de te vergoeden kosten voor producten of diensten die zijn verkocht voor balansdatum. De schatting wordt gebaseerd op ervaringscijfers. Voor de verwerking van garanties die een afzonderlijke prestatieverplichting zijn, zie de grondslagen voor opbrengsten.

Personeelsopties

Werknemers (inclusief hoger kader) van de groep ontvangen beloningen in de vorm van opties op aandelen van Groot BV, waarbij de werknemers bepaalde diensten verlenen als tegenprestatie voor de aandelenopties (in eigen-vermogensinstrumenten afgewikkelde transacties).

Een personeelsoptie wordt verwerkt op basis van de intrinsieke waarde van de toegekende aandelenoptie. De intrinsieke waarde wordt bepaald als het positieve verschil tussen de reële waarde van het onderliggende aandeel en de uitoefenprijs.

Indien geen prestatie gerelateerde voorwaarden zijn overeengekomen (onvoorwaardelijk), wordt de intrinsieke waarde direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt met een overeenkomstige verhoging van het eigen vermogen.

Indien wel prestatie gerelateerde voorwaarden zijn overeengekomen en de intrinsieke waarde groter is dan nul, wordt de beste schatting van de kosten van personeelsopties, samen met een overeenkomstige verhoging van het eigen vermogen, lineair in de winst-en-verliesrekening opgenomen over de periode waarin de prestaties worden verricht, eindigend op de datum waarop de betrokken werknemers volledig recht krijgen op de toezegging (de datum waarop deze onvoorwaardelijk zijn geworden).

De kosten van personeelsopties worden bepaald op basis van de intrinsieke waarde en de beste schatting van de groep van het aantal personeelsopties dat uiteindelijk onvoorwaardelijk zal worden toegekend. Bij de schatting van het onvoorwaardelijk worden van de personeelsopties wordt geen rekening gehouden met verwachtingen omtrent het behalen van prijs gerelateerde voorwaarden.

Op iedere balansdatum en op de afwikkelingsdatum wordt de intrinsieke waarde opnieuw bepaald. Elke verandering in de intrinsieke waarde wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Het bedrag dat ten laste van de winst-en-verliesrekening wordt gebracht voor een bepaalde periode weerspiegelt de mutatie in de cumulatieve kosten van personeelsopties die wordt opgenomen aan het begin en einde van die periode.

Langlopende schulden

Bij de eerste opname van langlopende schulden worden deze opgenomen tegen reële waarde. In geval dat de vervolgwaardering niet tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening plaatsvindt, wordt bij de eerste waardering de reële waarde verminderd met de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten.

De langlopende schulden worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Winsten of verliezen worden in de winst-enverliesrekening opgenomen zodra de verplichtingen niet langer op de balans worden opgenomen, alsmede via het amortisatieproces.

Kortlopende schulden

Bij de eerste opname van kortlopende schulden worden deze opgenomen tegen reële waarde. In geval dat de vervolgwaardering niet tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening plaatsvindt, wordt bij de eerste waardering de reële waarde verminderd met de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten.

Financiële verplichtingen behorend tot de handelsportefeuille worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde zonder aftrek van eventuele transactiekosten bij vervreemding. Baten of lasten die voortvloeien uit veranderingen in de reële waarde worden verwerkt in de winst-enverliesrekening.

Geamortiseerde kostprijs

De geamortiseerde kostprijs is het bedrag waarvoor een financieel actief of financiële verplichting bij de eerste verwerking in de balans wordt opgenomen, verminderd met aflossingen op de hoofdsom, vermeerderd of verminderd met de via de effectieve-rentemethode bepaalde cumulatieve amortisatie van het verschil tussen dat eerste bedrag en het aflossingsbedrag en verminderd met eventuele afboekingen (direct, dan wel door het vormen van een voorziening) wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid.

Reële waarde van financiële instrumenten

De reële waarde van de financiële instrumenten die op actieve markten worden verhandeld per de balansdatum, wordt bepaald op basis van genoteerde beurskoersen, zonder aftrek van transactiekosten. Voor financiële instrumenten die niet op een actieve markt worden verhandeld, wordt de reële waarde bepaald met passende waarderingsmethoden. Dergelijke methoden zijn onder meer:

• het gebruikmaken van recente markttransacties tussen onafhankelijke partijen;
• het gebruikmaken van de actuele reële waarde van een ander instrument dat nagenoeg hetzelfde is;
• analyse op basis van contant gemaakte kasstromen of andere waarderingsmodellen.

Een overzicht van de reële waarden van de financiële instrumenten wordt verschaft in de toelichting op de financiële instrumenten.

Derivaten en hedge-accounting

De groep maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals valutatermijncontracten en renteswaps ter afdekking van de gelopen risico’s betreffende de rente- en valutaschommelingen.

De groep scheidt een in een contract besloten derivaat (embedded derivative) af van het basiscontract, indien aan onderstaande voorwaarden is voldaan:

• er bestaat geen nauw verband tussen de economische kenmerken en risico’s van het in het contract besloten derivaat en de economische kenmerken en risico’s van het basiscontract;
• een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten derivaat zou voldoen aan de definitie van een derivaat; en
• het samengestelde instrument wordt niet tegen reële waarde gewaardeerd met verwerking van de reëel waardeveranderingen in het resultaat.

Het afgescheiden derivaat wordt gewaardeerd in overeenstemming met onderstaande grondslagen.

Op het moment van de eerste verantwoording rubriceert de groep de derivaten onder de reikwijdte van RJ 290 op portefeuillebasis in de onderstaande subcategorieën:

Derivaten met toepassing van kostprijshedge-accounting

De groep past hedge-accounting toe op basis van generieke documentatie.

De groep documenteert het volgende:

• de algemene hedgestrategie, hoe de hedgerelaties passen in de doelstellingen van risicobeheer en de verwachting aangaande de effectiviteit van deze hedgerelaties;
• de in het soort hedgerelatie betrokken hedge-instrumenten en afgedekte posities.

De afdekkingen die aan deze strikte voorwaarden voor hedge-accounting voldoen, worden als volgt verantwoord.

De waardering van het derivaat is afhankelijk van de afgedekte post en is als volgt:

• Indien de afgedekte post tegen kostprijs in de balans wordt verwerkt, dan wordt ook het derivaat tegen kostprijs gewaardeerd.
• Zolang de afgedekte post in de kostprijshedge nog niet in de balans is verwerkt, wordt ook het hedge-instrument niet geherwaardeerd.
• Indien de afgedekte post een monetaire post in vreemde valuta betreft, wordt het derivaat, voor zover het valuta-elementen in zich heeft, ook gewaardeerd tegen de contante koers op balansdatum. Indien het derivaat valuta-elementen in zich heeft, wordt het verschil tussen de contante koers die geldt op het moment van afsluiten van het derivaat en de termijnkoers waartegen het derivaat zal worden afgewikkeld, verdeeld over de looptijd van het derivaat.

De resultaatbepaling is als volgt:

• Op elke balansdatum wordt bepaald of sprake is of is geweest van ineffectiviteit.
• Indien de kritische kenmerken van het hedge-instrument en van de afgedekte positie niet aan elkaar gelijk zijn of zijn geweest, is dit een indicatie dat de kostprijshedge een ineffectief deel bevat.
• Het eventuele ineffectieve deel wordt bepaald door middel van de dollar offset methode.
• Indien en voor zover de ineffectiviteit per balansdatum op cumulatieve basis in een verlies resulteert, wordt de ineffectiviteit verwerkt in de winst-en-verliesrekening.
• Indien de afgedekte positie van een verwachte toekomstige transactie leidt tot een financieel actief of een financiële verplichting, dan worden de daarmee verbonden nog niet in het resultaat verwerkte winsten of verliezen in dezelfde periode(n) in de winst-en-verliesrekening verantwoord als waarin het verkregen actief of de aangegane verplichting van invloed is op het resultaat. Indien wordt verwacht dat een (deel van een) verlies dat nog niet in de winst-en-verliesrekening is verwerkt, in de toekomst niet met een tegengestelde winst uit de afgedekte positie wordt gecompenseerd, dan wordt dit verlies direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen.
• Indien de afgedekte positie van een verwachte toekomstige transactie leidt tot de opname van een niet-financieel actief of een niet-financiële verplichting of indien een verwachte toekomstige transactie betreffende een niet-financieel actief of een niet-financiële verplichting een bindende overeenkomst wordt waarvoor kostprijshedge-accounting wordt toegepast, worden de hiermee samenhangende nog niet in het resultaat verwerkte winsten en verliezen verwerkt in de eerste kostprijs of andere boekwaarde van het actief of de verplichting die ontstaat als de afgedekte toekomstige transacties plaatsvindt.

Kostprijshedge-accounting wordt beëindigd indien:

• het hedge-instrument afloopt, wordt verkocht, beëindigd of uitgeoefend. Het cumulatieve gerealiseerde resultaat op het hedge-instrument dat nog niet in de winst-en-verliesrekening was verwerkt toen er sprake was van een effectieve hedge, wordt afzonderlijk in de overlopende posten in de balans verwerkt tot de afgedekte transactie plaatsvindt;
• de hedgerelatie niet meer voldoet aan de criteria voor hedge-accounting. Indien de afgedekte positie een in de toekomst verwachte transactie betreft, vindt de verwerking van de hedgeresultaten als volgt plaats:
• • Indien de verwachte transactie naar verwachting nog plaatsvindt, wordt hedge-accounting vanaf dat moment stopgezet. Het hiermee samenhangende cumulatieve resultaat op het hedgeinstrument dat in de periode waarin de hedge effectief was buiten de winst-en-verliesrekening of off-balance was gehouden, blijft (afhankelijk van de situatie) off-balance of op de balans.
  • Indien de verwachte transactie naar verwachting niet meer plaatsvindt wordt het hiermee samenhangende cumulatieve resultaat op het hedge-instrument dat in de periode waarin de hedge effectief was buiten de winst-en-verliesrekening of off-balance was gehouden, naar de winst-enverliesrekening overgebracht.

Overige derivaten

Overige derivaten met beursgenoteerde aandelen of obligaties als onderliggende waarde worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen de reële waarde. Baten en lasten die voortvloeien uit veranderingen in de reële waarde worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening.

Overige derivaten met een andere onderliggende waarde dan beursgenoteerde aandelen of obligaties, worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen de kostprijs of lagere reële waarde. In geval de reële waarde negatief is, wordt dit negatieve bedrag volledig opgenomen. Bij de bepaling van de lagere reële waarde wordt het effect van lopende rente buiten beschouwing gelaten. Baten en lasten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt zodra de derivaten aan een derde worden overgedragen of een (terugname van een) bijzondere waardevermindering ondergaan.

Niet langer in de balans opnemen van financiële activa en verplichtingen

Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen indien een transactie ertoe leidt dat alle, of nagenoeg alle, rechten op economische voordelen en alle, of nagenoeg alle, risico’s met betrekking tot de positie aan een derde zijn overgedragen.

Leasing

De groep beoordeelt bij het afsluiten van een overeenkomst of de overeenkomst een lease bevat. Een overeenkomst bevat een lease indien deze in ruil voor een vergoeding aan de wederpartij de zeggenschap gedurende de overeengekomen gebruiksperiode over het gebruik van een geïdentificeerd actief aan de groep verleent.

De groep als lessee

In geval van financiële leasing (waarbij de voor- en nadelen verbonden aan de eigendom van het leaseobject geheel, of nagenoeg geheel, door de lessee worden gedragen) worden het lease-object en de daarmee samenhangende schuld bij het aangaan van de overeenkomst in de balans verwerkt tegen de reële waarde van het lease-object op het moment van het aangaan van de leaseovereenkomst of, indien dit lager is, tegen de contante waarde van de minimale leasebetalingen. De initiële directe kosten van de lessee worden opgenomen in de eerste verwerking van het actief. De leasebetalingen worden gesplitst in rentelasten en aflossing van de uitstaande verplichting, waarmee een constante rentevoet wordt bereikt over de resterende netto-verplichting.

Het geactiveerde lease-object wordt afgeschreven over de kortste termijn van de leaseperiode of de gebruiksduur van het object, in geval er geen redelijke zekerheid is dat de lessee aan het einde van de leaseperiode eigenaar wordt.

In geval van operationele leasing worden de leasebetalingen lineair over de leaseperiode ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

Groep als lessor

Bij operationele lease worden de leasebaten op tijdsevenredige basis over de leaseperiode ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht. Initiële directe kosten worden toegerekend over de leaseperiode tegenover de leasebaten.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Opbrengsten

Algemeen

Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst uit levering van goederen en diensten onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. Bedragen die voor eigen rekening worden ontvangen worden als opbrengsten verwerkt. Bedragen die voor derden worden ontvangen worden niet als opbrengsten verwerkt.

Prestatieverplichtingen

Opbrengsten worden verwerkt per afzonderlijke prestatieverplichting. De aard van de belangrijke prestatieverplichtingen en de methode van toerekening van opbrengsten aan verslagperioden waaronder de wijze van vastlegging van de mate van voltooiing van opdrachten tot dienstverlening is hieronder beschreven voor iedere bedrijfstak.

Hardware

De opbrengsten van hardware worden verwerkt volgens de onderstaande grondslag voor de verkoop van goederen. In het algemeen is dit op het moment dat de hardware op de locatie van de klant wordt geleverd.

Maatwerksoftware

De groep verkoopt maatwerksoftware aan klanten. De volgende prestatieverplichtingen worden in de overeenkomsten onderscheiden:

• Ontwikkeling van de maatwerksoftware: voor de verwerking van de opbrengsten wordt verwezen naar de grondslag voor onderhanden projecten.
• Ondersteuning na oplevering: Dit wordt verantwoord volgens de onderstaande grondslag voor het verlenen van diensten in de overeenkomen periode naar rato van de verrichte prestaties. De voortgang van de updates en ondersteuning na oplevering wordt gemeten op basis van de output methode (tijdsverloop), omdat een lineair patroon de meest getrouwe weergave geeft van de prestaties van de groep onder de overeenkomst.

Standaardsoftware

De groep verkoopt standaardsoftwarelicenties aan klanten. De volgende prestatieverplichtingen worden in de overeenkomsten onderscheiden:

• Licenties: De groep verkoopt standaardsoftware door middel van het verstrekken van een licentie. Dit betreft het recht om gebruik te maken van het intellectuele eigendom van de groep zoals deze bestaat op het moment waarop de licentie wordt verleend en er zijn geen updates nodig voor de goede werking van de softwarelicentie. De opbrengsten van de licentie worden verwerkt volgens de onderstaande grondslag voor licenties. Dit leidt tot verwerking als de verkoop van goederen op het moment van levering van de standaardsoftware.
• Installatiewerkzaamheden.
• Het verzorgen van updates.
• Het verlenen van technische ondersteuning.

De standaard installatiewerkzaamheden, het verzorgen van standaard updates en het verlenen van reguliere technische ondersteuning worden verantwoord volgens de onderstaande grondslag voor het verlenen van diensten in de overeenkomen periode naar rato van de verrichte prestaties. De voortgang van de standaard installatiewerkzaamheden wordt gemeten op basis van de input methode (de tot dat moment verrichte dienstverlening als percentage van de totaal te verrichten dienstverlening). De voortgang van de overige activiteiten wordt gemeten op basis van de output methode (tijdsverloop), omdat een lineair patroon de meest getrouwe weergave geeft van de prestaties van de groep onder de overeenkomst.

Software as a Service (SaaS)

De groep biedt klanten Software as a Service (SaaS) aan. De software wordt aangeboden als een onlinedienst. De groep levert voortdurend de inspanning om connectiviteit met het duurzaamheidsportaal (onder andere up to date cijfers over CO2-uitstoot en compensatie) aan zijn klant te leveren. Het duurzaamheidsportaal is eigendom van en wordt beheerd door de groep en wordt niet overgedragen aan de klant. De groep concludeert dat de toezegging om de softwarelicentie te verstrekken en de toezegging om de hosting van de softwareapplicatie te verzorgen, samen een prestatieverplichting vormen. De reden hiervoor is dat de groep vaststelt dat klanten de voordelen van beide toezeggingen niet zelfstandig kunnen benutten. De opbrengsten van SaaS worden verantwoord volgens de onderstaande grondslag voor licenties. Dit leidt tot verwerken als het verlenen van diensten in de overeengekomen periode naar rato van de verrichte prestaties. De voortgang wordt gemeten op basis van de output methode (tijdsverloop), omdat een lineair patroon de meest getrouwe weergave geeft van de prestaties van de groep onder de overeenkomst.

Garanties

Garanties die door de afnemer afzonderlijk kunnen worden gekocht betreffen te onderscheiden diensten en worden verwerkt als een afzonderlijke prestatieverplichting. Garanties die niet afzonderlijk kunnen worden gekocht worden enkel verwerkt als een afzonderlijke prestatieverplichting indien de garantie een dienst biedt naast de zekerheid dat het geleverde goed aan de overeengekomen specificaties voldoet. Overige garanties worden verwerkt als voorzieningen. Zie hiervoor de grondslag voor de voorzieningen.

Transactieprijs

De opbrengsten worden verwerkt voor het bedrag waarop de groep verwacht recht te hebben in ruil voor het overdragen van de toegezegde goederen of diensten. In geval er sprake is van meerdere prestatieverplichtingen in een overeenkomst wordt de totale transactieprijs aan de prestatieverplichtingen toegerekend naar rato van de waarde van de prestatieverplichtingen.

Variabele vergoedingen

Indien de transactieprijs een variabele vergoeding bevat, schat de groep de omvang van de variabele vergoeding als onderdeel van de totale vergoeding. Hierbij past de groep voorzichtigheid toe zodat alleen opbrengsten worden verwerkt waarvan de kans klein is dat ze later teruggenomen moeten worden. Aan het einde van elke verslagperiode actualiseert de groep de geschatte omvang van een variabele vergoeding. De groep heeft variabele vergoedingen in de vorm van volumekortingen bij de verkoop van hardware en retouren van hardware. De grondslag van de retouren is hieronder uiteengezet.

Retouren

Voor ontvangen bedragen waarop de groep niet verwacht recht te zullen hebben wordt een terugbetalingsverplichting opgenomen op het moment van de levering van de goederen. De terugbetalingsverplichting is de beste schatting van de verplichting van de groep om het aankoopbedrag terug te betalen. Tevens wordt een actief opgenomen voor het recht van de groep om de goederen van de afnemer terug te krijgen bij afwikkeling van de terugbetalingsverplichting. Het actief wordt initieel opgenomen tegen de laatste gehanteerde boekwaarde van het goed verminderd met de verwachte kosten om die goederen terug te krijgen inclusief mogelijke waardeverminderingen van geretourneerde goederen. Aan het einde van elke verslagperiode wordt de waardering van het actief en van de terugbetalingsverplichting geactualiseerd als gevolg van eventuele wijzigingen in de verwachtingen over terug te verkrijgen goederen.

Belangrijke financieringscomponenten

Indien een overeenkomst een belangrijke financieringscomponent bevat, past de groep de transactieprijs aan voor de effecten van de tijdwaarde van geld. De algemeen geldende rentevoet voor een vergelijkbaar financieringsinstrument van een emittent met een vergelijkbare credit-rating of een rentevoet die bij contantmaking van de transactieprijs uitkomt op de huidige contante verkoopprijs van de goederen of diensten wordt gebruikt als de te hanteren rentevoet. Bij overeenkomsten waarbij op moment van afsluiten de verwachting bestaat dat de periode tussen de overdracht van het toegezegd goed of toegezegde dienst en de betaling één jaar of minder is, wordt de financieringscomponent als onbelangrijk aangemerkt.

Vergoedingen aan afnemers van goederen en diensten

Aan afnemers van goederen en diensten te betalen vergoedingen worden verwerkt als een vermindering van de transactieprijs, tenzij de betaling aan de afnemer plaatsvindt in ruil voor een te onderscheiden goed of dienst.

Licenties

Indien de toezegging om een licentie te verlenen een afzonderlijke prestatieverplichting is, bepaalt de groep of de aard van de licentie de verkoop van een goed of het verlenen van een dienst betreft. Indien de aard van de toezegging eruit bestaat dat een recht wordt verleend om gebruik te maken van het intellectuele eigendom van de groep zoals dat bestaat op het moment waarop de licentie wordt verleend, classificeert dit als een goed. De opbrengsten uit de licentie worden in dat geval verwerkt als verkoop van een goed. Indien de aard van de toezegging eruit bestaat dat een recht wordt verleend om toegang te hebben tot het intellectuele eigendom van de groep zoals dat tijdens de hele duur van de licentie bestaat, classificeert dit als een dienst. De opbrengsten uit de licentie worden dan verwerkt als het verlenen van een dienst.

Opbrengsten uit licenties op basis van gerealiseerde verkopen of gebruik worden verwerkt op het moment dat de verkoop aan de afnemer plaatsvindt of naarmate het gebruik door de afnemer plaatsvindt, rekening houdend met de mate waarin de prestatieverplichting is vervuld.

Verkoop van goederen

Opbrengst uit prestatieverplichtingen aangaande de verkoop van goederen wordt in de winst-enverliesrekening verwerkt als alle belangrijke rechten op economische voordelen, alsmede alle belangrijke risico’s met betrekking tot de goederen, zijn overgedragen aan de afnemer, het bedrag van de opbrengst en bijbehorende kosten op betrouwbare wijze kan worden bepaald en ontvangst van de opbrengst waarschijnlijk is.

Verlenen van diensten

Indien het resultaat van een prestatieverplichting aangaande het verlenen van een dienst betrouwbaar kan worden geschat en ontvangst van de opbrengst waarschijnlijk is, wordt de opbrengst met betrekking tot die dienst verwerkt naar rato van de verrichte prestaties.

Kosten van het verkrijgen van een overeenkomst

Kosten die rechtstreeks verband houden met een overeenkomst en die worden gemaakt bij het verkrijgen van de overeenkomst worden geactiveerd indien het waarschijnlijk is dat de overeenkomst zal worden verkregen, deze kosten afzonderlijk kunnen worden geïdentificeerd en betrouwbaar kunnen worden bepaald. Als zodanig activeert de groep de directe kosten voor de aanmelding en toelating tot het duurzaamheidsportaal van klanten onder SaaS contracten. De kosten worden na aanmelding en toelating geamortiseerd op lineaire basis over de gemiddelde verwachte contractduur.

Niet-terugbetaalbare vergoedingen ten tijde van afsluiten overeenkomst en niet door afnemers uitgeoefende rechten

Bij het afsluiten van de SaaS overeenkomsten wordt een niet-terugbetaalbare vergoeding in rekening gebracht voor aanmelding en toelating tot het duurzaamheidsportaal. Omdat deze vergoeding niet resulteert in de levering van een toegezegd goed of toegezegde dienst is het een voorschot voor verwachte toekomstige goederen of diensten. De opbrengsten worden pas verwerkt als de verwachte toekomstige goederen of diensten worden geleverd. Een van een klant ontvangen niet-terugbetaalbare vergoeding geeft de klant een recht om diensten in de toekomst te ontvangen. Indien de verwachting bestaat dat klanten niet alle toegekende rechten zullen uitoefenen, wordt het bedrag gerelateerd aan die rechten als opbrengst verwerkt conform het patroon van de rechten die naar verwachting wel door klanten uitgeoefend zullen worden. Indien de verwachting bestaat dat klanten wel alle toegekende rechten zullen uitoefenen, dan wordt het bedrag uit hoofde van de niet-uitgeoefende rechten pas als opbrengst verwerkt op het moment dat het zeer onwaarschijnlijk wordt dat de afnemer zijn resterende rechten nog zal uitoefenen.

Wijzigingen van overeenkomsten inclusief meer-/minderwerk

Een wijziging van een overeenkomst wordt als afzonderlijke overeenkomst verwerkt als er sprake is van:

• een toevoeging van toegezegde goederen of diensten die te onderscheiden zijn; en
• een stijging van de oorspronkelijk overeengekomen vergoeding met een bedrag dat de waarde van de bijkomende toegezegde goederen of diensten weergeeft, rekening houdend met passende aanpassingen in lijn met de omstandigheden van de specifieke overeenkomst.

Overige wijzigingen worden als volgt verwerkt:

• Indien de resterende goederen en diensten te onderscheiden zijn van de goederen of diensten die op of vóór de datum van de wijziging zijn overgedragen, worden deze verwerkt als een beëindiging van de bestaande overeenkomst en het afsluiten van een nieuwe overeenkomst.
• Indien de resterende goederen en diensten niet te onderscheiden zijn en derhalve deel uitmaken van één prestatieverplichting die op het moment van de wijziging gedeeltelijk is vervuld, wordt de wijziging verwerkt als een wijziging van de bestaande overeenkomst. Het effect van de wijziging op de transactieprijs en op de meting van de voortgang van de volledige vervulling van de prestatieverplichting wordt op het moment van de wijziging verwerkt als een aanpassing van de cumulatieve opbrengsten (stijging of daling).

Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de winst-en-verliesrekening

Overheidsheffingen worden ten laste van het resultaat gebracht op het moment dat aan alle voorwaarden voor de overheidsheffing is voldaan.

Rente

Renteopbrengsten worden tijdsevenredig in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Hierbij wordt rekening gehouden met de effectieve rentevoet van de desbetreffende actiefpost, indien hun bedrag bepaalbaar is en hun ontvangst waarschijnlijk.

Dividend

Dividenden worden in de winst-en-verliesrekening onder de financiële baten verwerkt indien de groep daarop recht heeft verkregen en hun ontvangst waarschijnlijk is.

Exploitatiesubsidies

Exploitatiesubsidies worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening van het jaar gebracht waarin de gesubsidieerde bestedingen in de winst-en-verliesrekening worden verantwoord, waarin de opbrengsten zijn gederfd, of wanneer zich een exploitatietekort heeft voorgedaan waarvoor de subsidie is ontvangen. De subsidies worden verwerkt zodra er redelijke zekerheid is dat de groep aan de gestelde voorwaarden voldoet en de subsidie daadwerkelijk zal verkrijgen.

Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

Het aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen, is het bedrag waarmee de boekwaarde van de deelneming sinds de voorafgaande jaarrekening is gewijzigd als gevolg van het aandeel van de groep in het door de deelneming behaalde resultaat.

Kosten

Algemeen

De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. (Voorzienbare) verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden en wordt voldaan aan de voorwaarden voor het opnemen van voorzieningen.

Personeel

Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers respectievelijk de belastingautoriteit.

De groep neemt een verplichting op als de groep zich aantoonbaar onvoorwaardelijk heeft verbonden om een ontslag- of transitievergoeding te betalen. Als het ontslag onderdeel is van een reorganisatie neemt de groep de kosten van een ontslag- of transitievergoeding op in een voorziening reorganisatiekosten.

Rente

Rente wordt toegerekend aan de opeenvolgende verslagperioden naar rato van de resterende hoofdsom. (Dis)agio en aflossingspremies worden als rentelast aan de opeenvolgende verslagperioden toegerekend zodanig dat tezamen met de over de lening verschuldigde rentevergoeding de effectieve rente in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt en uit de balans (per saldo) de amortisatiewaarde van de schuld blijkt. Periodieke rentelasten en soortgelijke lasten komen ten laste van het jaar waarover zij verschuldigd worden.

Belastingen over de winst of het verlies

Acute belastingen

De belastingen over de winst of het verlies worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat uitgaande van het geldende belastingtarief, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten.

De belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien is voldaan aan de algemene voorwaarden voor saldering.

Latente belastingen

Voor alle belastbare tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale balanswaardering, wordt een latente belastingverplichting opgenomen. Voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale balanswaardering en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. De langlopende en kortlopende latente belastingvorderingen worden opgenomen onder de financiële vaste activa respectievelijk vorderingen onder de vlottende activa. Latente belastingvorderingen die naar verwachting binnen een jaar verrekenbaar zijn worden opgenomen onder de vlottende activa. Latente belastingverplichtingen worden opgenomen onder de voorzieningen.

De waardering van latente belastingverplichtingen en -vorderingen wordt gebaseerd op de fiscale gevolgen van de door de groep, per balansdatum, voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van activa, voorzieningen, schulden of overlopende passiva. Het belastingtarief en de fiscale wetgeving gehanteerd om het bedrag te bepalen, zijn vastgesteld dan wel er is materieel toe besloten op balansdatum. Hierbij wordt uitgegaan van het geldende belastingtarief. De latente belastingverplichtingen en -vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

De latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien en voor zover voldaan aan de volgende criteria:

• de groep beschikt over een deugdelijk juridisch instrument om de over een verslagjaar te vorderen belasting te verrekenen met de over dat verslagjaar verschuldigde belasting; en
• de belastinglatenties houden verband met winstbelastingen die door dezelfde fiscale autoriteit worden geheven op:
• • dezelfde belastbare rechtspersoon; of
  • dezelfde fiscale eenheid.

Overheidsheffingen

De groep verwerkt de overheidsheffingen zoals onroerendezaakbelasting, op het moment dat aan alle voorwaarden voor de overheidsheffing is voldaan.

Grondslagen voor geconsolideerd kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen waaronder direct opeisbare deposito’s en de op korte termijn zeer liquide activa. De op korte termijn zeer liquide activa kunnen worden beschouwd als beleggingen die zonder beperkingen en zonder materieel risico van waardeverminderingen als gevolg van de transactie kunnen worden omgezet in geldmiddelen.

Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond.

Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest waaronder het interestbestanddeel van betalingen van financiële lease termijnen, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

De verwerving van groepsmaatschappijen en de ontvangsten uit hoofde van de vervreemding van groepsmaatschappijen zijn opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geld heeft plaatsgevonden. De in deze groepsmaatschappijen aanwezige geldmiddelen zijn op de aankoopprijs respectievelijk de verkoopprijs in aftrek gebracht.

Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract zijn voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten. De ontvangst uit hoofde van een sale and finance leasebacktransactie wordt gepresenteerd als een ontvangst uit hoofde van financieringsactiviteiten.

Toelichting op de geconsolideerde balans

Fusies en overnames

Op 1 mei 2023 is RST Ltd. te Londen overgenomen door de verkrijging van 70% van de stemgerechtigde aandelen voor een koopsom van € …. RST Ltd. is een handelsonderneming in hardware en standaardsoftware met fabrieken en winkels verspreid over Groot-Brittannië. De overname van RST Ltd. is per 1 mei 2023 in de jaarrekening verwerkt. Ten gevolge van de overname van RST Ltd. is besloten een aantal winkels in Schotland te sluiten. Bij de bepaling van de reële waarde van activa en verplichtingen op het moment van verwerving is rekening gehouden met deze reorganisatiekosten. Voor de reorganisatiekosten is een voorziening opgenomen waarvoor wordt verwezen naar de toelichting op de voorzieningen.

Op 1 februari 2023 is WVK BV te Utrecht door de moedermaatschappij Supergroot BV tegen boekwaarde aan Groot BV overgedragen. Deze overname onder gemeenschappelijke leiding is verwerkt in de jaarrekening per 1 februari 2023.

Immateriële vaste activa

	Kosten die verbandhouden met de oprichting en met de uitgifte van aandelen		Kosten van ontwikkeling (intern gegenereerd)		Kosten van verwerving ter zake van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom (intern gegenereerd)		Kosten van verwerving ter zake van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom (gekocht)
(x 1.000)	€		€		€		€
Stand per 1 januari 2023
Aanschaffingswaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 1 januari 2023	0		0		0		0
Mutaties
Koersverschillen	0		0		0		0
Investeringen	0		0		0		0
Investeringssubsidies	0		0		0		0
Latere aanpassingen	0		0		0		0
Desinvesteringen	0		0		0		0
Nieuwe consolidaties	0		0		0		0
Vervallen consolidaties	0		0		0		0
Afschrijvingen	0		0		0		0
Herwaarderingen	0		0		0		0
Waardeverminderingen ten laste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Terugneming van waardeverminderingen ten gunste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Overige mutaties	0		0		0		0
Saldo	0		0		0		0

Stand per 31 december 2023
Aanschaffingswaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 31 december 2023	0		0		0		0

			Kosten van goodwill die van derden is verkregen		Vooruitbetalingen op immateriële vaste activa		Totaal
(x 1.000)			€		€		€
Stand per 1 januari 2023
Aanschaffingswaarde			0		0		0
Cumulatieve hetwaarderingen			0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen waardeverminderingen			0		0		0
Boekwaarde per 1 januari 2023			0		0		0

Mutaties
Koersverschillen			0		0		0
Investeringen			0		0		0
Investeringssubsidies			0		0		0
Latere aanpassingen			0		0		0
Desinvesteringen			0		0		0
Nieuwe consolidaties			0		0		0
Vervallen consolidaties			0		0		0
Afschrijvingen			0		0		0
Herwaarderingen			0		0		0
Waardeverminderingen ten laste van
resultaat			0		0		0
herwaarderingsreserve			0		0		0
Terugneming van waardeverminderingen ten gunste van
resultaat			0		0		0
herwaarderingsreserve			0		0		0
Overige mutaties			0		0		0
Saldo			0		0		0
Stand per 31 december 2023
Aanschaffingswaarde			0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen			0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen			0		0		0
Boekwaarde per 31 december 2023			0		0		0

De categorieën immateriële vaste activa in bovenstaand overzicht waarbij geen intern gegenereerd deel afzonderlijk is genoemd, zijn volledig gekocht.

Materiële vaste activa

	Bedrijfs-gebouwen en -terreinen		Machines en installaties		Andere vaste bedrijfs-middelen		In uitvoering en vooruit-betalingen		Niet aan bedrijfs-uitoefening dienstbaar		Totaal
(x 1.000)	€		€		€		€		€		€
Stand per 1 januari 2023
Aanschaffingswaarde	0		0		0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen	0		0		0		0		0		0
Boekwaarde per 1 januari 2023	0		0		0		0		0		0
Mutaties
Koersverschillen	0		0		0		0		0		0
Investeringen	0		0		0		0		0		0
Desinvesteringen/buitengebruik-stelling	0		0		0		0		0		0

Investeringssubsidies	0		0		0		0		0		0
Nieuwe consolidaties	0		0		0		0		0		0
Vervallen consolidaties	0		0		0		0		0		0
Afschrijvingen	0		0		0		0		0		0
Herwaarderingen	0		0		0		0		0		0
Waardeverminderingen ten laste van
resultaat	0		0		0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0		0		0
Terugneming van waardeverminderingen ten gunste van
resultaat	0		0		0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0		0		0
Saldo	0		0		0		0		0		0

Stand per 31 december 2023
Aanschaffingswaarde	0		0		0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0		0		0
Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen	0		0		0		0		0		0
Boekwaarde per 31 december 2023	0		0		0		0		0		0

De actuele waarde van de bedrijfsgebouwen en -terreinen bedraagt € … (2022: € …). De afschrijvingslast op deze basis komt € … (2022: € …) hoger uit dan op basis van historische kostprijs. De actuele waarde van de overige materiële vaste activa wijkt niet belangrijk af van de historische kostprijs.

De waardevermindering van de machines en installaties van € … tot de realiseerbare waarde is het gevolg van de herstructurering van de kasstroomgenererende eenheid en segment Hardware. De realiseerbare waarde is gebaseerd op de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheid per 31 december 2023. Deze bedrijfswaarde is berekend met gebruikmaking van kasstroomprojecties die zijn afgeleid uit de, door het hogere management goedgekeurde, begrotingen voor een periode van vijf jaar. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheid zijn de toekomstige kasstromen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet voor belasting van …% (2022: …%). Na de vijfjaarsperiode zijn de kasstromen geëxtrapoleerd met een groeivoet van …% (2022: …%).

De uitgaven die zijn verwerkt in de boekwaarde van materiële vaste activa in uitvoering bedragen € … (2022: € …).

Van de machines en installaties met een boekwaarde van € … (2022: € …) is de groep geen juridisch, maar wel economisch eigenaar door middel van financiële leasecontracten. Voor nadere informatie over deze contracten wordt verwezen naar de toelichting op financiële leaseverplichtingen onder de langlopende schulden.

Bedrijfsgebouwen en -terreinen met een boekwaarde van € … (2022: € …) zijn hypothecair verbonden ten behoeve van banken. Op de roerende materiële vaste activa rust pandrecht ten behoeve van de bank.

Onder de post niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbare materiële vaste activa zijn de vastgoedbeleggingen opgenomen. De reële waarde van de vastgoedbeleggingen is vastgesteld door een onafhankelijke en ter zake kundige taxateur conform International Valuation Standards (IVS).

De reële waarden van de vastgoedbeleggingen zijn bepaald met behulp van de contante waarde methode. In sommige gevallen zijn de reële waarden van de vastgoedbeleggingen bepaald aan de hand van recente transacties met gelijksoortige kenmerken en locaties als het vastgoed van de groep. De belangrijkste aannames van de waardebepaling van de vastgoedbeleggingen zijn de volgende:

	2023		2022
Gemiddelde looptijd huurcontract	0		0
Gemiddelde ingerekende leegstand na verhuurperiode	0		0
Indexeringsvoet	0		0
Disconteringsvoet	0		0
Huurprijs per m2	€ 0		€ 0

Voor de waardebepaling van de vastgoedbeleggingen wordt rekening gehouden met de impact van klimaatgerelateerde zaken. De veronderstelling is dat de vastgoedbeleggingen momenteel niet blootgesteld zijn aan ernstige fysieke risico’s, maar dat tot zekere hoogte de invloed van transitierisico’s worden meegenomen in de waardering. Dit relateert onder andere aan de toenemende vereisten voor energie-efficiëntie van gebouwen door klimaatgerelateerde wet- en regelgeving en de toenemende vraag vanuit huurders voor energiezuinige gebouwen. Bij de waardebepaling is rekening gehouden met de noodzakelijke investeringen die benodigd zijn om ervoor te zorgen dat voldaan wordt aan deze vereisten.

Het verloop van de post vastgoedbeleggingen is als volgt:

					2023
(x 1.000)					€
Boekwaarde per 1 januari					0
Koersverschillen					0
Initiële verkrijgingen					0
Latere uitgaven					0
Buitengebruikstellingen en afstotingen					0
Nieuwe consolidaties					0
Vervallen consolidaties					0
Aanpassingen reële waarde					0
Herclassificaties					0
Overige mutaties					0
Boekwaarde per 31 december					0

De boekwaarde van vastgoed in ontwikkeling bedraagt € … (2022: € …*). De fase van ontwikkeling is afgerond indien het vastgoed ter beschikking wordt gesteld aan de huurder.

De historische kostprijs van de vastgoedbeleggingen die tegen actuele waarde gewaardeerd worden, bedraagt € … (2022: € …).

De som van de herwaarderingen van vastgoedbeleggingen bedraagt per balansdatum € … (2022: € …*).

Vastgoedbeleggingen in exploitatie met een boekwaarde van € … (2022: € …*) en vastgoedbeleggingen in ontwikkeling met een boekwaarde van € … (2022: € …*) zijn hypothecair verbonden ten behoeve van banken.

Belangrijke contractuele verplichtingen tot bouw en ontwikkeling met betrekking tot de vastgoedbelegging te Utrecht zijn voor een bedrag van € … (2022: € …) afgesloten.

Operationele lease — groep als lessor

De groep heeft als lessor operationele leasecontracten voor het vastgoed afgesloten. De looptijdanalyse van de toekomstige minimale leasebetalingen voor deze contracten (niet tussentijds opzegbaar) is als volgt:

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
periode < 1 jaar	0		0
1 jaar <= periode <= 5 jaar	0		0
periode > 5 jaar	0		0
Totaal	0		0

De aangegane leaseovereenkomsten betreffen overeenkomsten met een looptijd van tien jaar waarbij de leasebetalingen een vast bedrag per jaar bedragen. De gemiddelde resterende looptijd van de leasecontracten per balansdatum is … jaar (2022: … jaar).

Financiële vaste activa

	Deelnemingen in overige verbonden maatschap-pijen		Andere deelne-mingen		Vorderingen overige verbonden maatschap-pijen		Vorderingen op andere rechtspersonen en vennootschap-pen die een deelneming hebben in de rechtspersoon or waarin de rechtspersoon een deelneming heeft
(x 1.000)	€		€		€		€
Stand per 1 januari 2023
Beginwaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 1 januari 2023	0		0		0		0
Mutaties
Koersverschillen	0		0		0		0
Investeringen/aankopen/verstrekkingen	0		0		0		0
Desinvesteringen/verkopen/aflossingen	0		0		0		0
Nieuwe consolidaties	0		0		0		0
Vervallen consolidaties	0		0		0		0
Herwaarderingen	0		0		0		0
Waardeverminderingen ten laste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Terugneming van waardeverminderingen ten gunste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Aandeel in resultaat deelnemingen	0		0		0		0
Dividenduitkering deelnemingen	0		0		0		0
Overige rechtstreekse vermogensmutaties deelnemingen	0		0		0		0
Saldo	0		0		0		0

Stand per 31 december 2023
Beginwaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 31 december 2023	0		0		0		0

	Overige effecten		Latente belasting-vorderingen		Overige vorderingen		Totaal
(x 1.000)	€		€		€		€
Stand per 1 januari 2023
Beginwaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 1 januari 2023	0		0		0		0
Mutaties
Koersverschillen	0		0		0		0
Investeringen/aankopen/verstrekkingen	0		0		0		0
Dotaties	0		0		0		0
Oprenting	0		0		0		0
Verandering disconteringsvoet	0		0		0		0
Desinvesteringen/verkopen/aflossingen	0		0		0		0
Onttrekkingen	0		0		0		0
Vrijval	0		0		0		0
Nieuwe consolidaties	0		0		0		0
Vervallen consolidaties	0		0		0		0
Herwaarderingen	0		0		0		0
Waardeverminderingen ten laste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Terugneming van waardeverminderingen ten gunste van
resultaat	0		0		0		0
herwaarderingsreserve	0		0		0		0
Aandeel in resultaat deelnemingen	0		0		0		0
Dividenduitkering deelnemingen	0		0		0		0
Overige rechtstreekse vermogensmutaties deelnemingen	0		0		0		0

Saldo	0		0		0		0
Stand per 31 december 2023
Beginwaarde	0		0		0		0
Cumulatieve herwaarderingen	0		0		0		0
Cumulatieve waardeverminderingen	0		0		0		0
Boekwaarde per 31 december 2023	0		0		0		0

Andere deelnemingen

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.

Vorderingen op overige verbonden maatschappijen

Onder de vorderingen op overige verbonden maatschappijen is een lening van € … (2022: € …) opgenomen met een vaste rente van …%. De einddatum van de lening is 1 januari 2027.

Vorderingen op andere rechtspersonen en vennootschappen die een deelneming hebben in de rechtspersoon of waarin de rechtspersoon een deelneming heeft

Onder de vorderingen op andere rechtspersonen en vennootschappen die een deelneming hebben in de rechtspersoon of waarin de rechtspersoon een deelneming heeft, is een lening ad € … (2022: € …) opgenomen die over drie jaar opeisbaar zal worden. De rente op deze lening bedraagt …%. De einddatum van de lening is 1 januari 2027.

Overige effecten

Onder de overige effecten is een bedrag van € … (2022: € …) aan beursgenoteerde effecten opgenomen.

Latente belastingvorderingen

Latente belastingvorderingen voor een bedrag van € … (2022: € …) zijn naar verwachting binnen een jaar verrekenbaar en daardoor opgenomen onder de vorderingen onder de vlottende activa.

Een bedrag van € … (2022: € …) aan verliezen die voor voorwaartse verliescompensatie in aanmerking komen, zijn niet in de latente belastingvorderingen opgenomen. De vervaldata van deze compensabele verliezen zijn als volgt:

Jaar							Bedrag
							€
2024							0
2025							0
2026							0
2027							0
2028							0
2029							0

De latente belastingvordering opgenomen in de geconsolideerde balans en de hiermee samenhangende latente belastinglasten/-baten in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening zijn als volgt te specificeren:

	Balans				Winst-en-verliesrekening
	2023		2022		2023		2022
(x 1.000)	€		€		€		€
Verrekenbare tijdelijke verschillen	0		0		0		0
Beschikbare voorwaartse verliescompensatie	0		0		0		0
Toekomstige verrekeningsmogelijkheden	0		0		0		0
Totaal	0		0		0		0
Waarvan:
looptijd < 1 jaar	0		0
looptijd >= 1 jaar	0		0

Onder de latente belastingvorderingen is een post opgenomen uit hoofde van beschikbare voorwaartse verliescompensatie ter grootte van € … (2022: € …) voor een verlies geleden in het huidig boekjaar bij WVK BV te Utrecht, omdat het waarschijnlijk is dat er voldoende toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn binnen de fiscale eenheid om het verlies te compenseren voor de expiratiedatum.

Overige vorderingen

Onder de overige vorderingen is een bedrag van € … (2022: € …) aan liquide middelen opgenomen die over een periode van achttien maanden niet ter beschikking staat van de groep.

Onder de overige vorderingen zijn derivaten begrepen met een reële waarde ad € … (2022: € …).

Tevens is onder de overige vorderingen een renteloze lening met een hoofdsom van € … (2022: € …) en een geamortiseerde kostprijs van € … (2022: € …) en met een resterende looptijd van twee jaar opgenomen. Voor een nadere toelichting op deze lening wordt verwezen naar de toelichting verbonden partijen.

Voorraden

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Grond- en hulpstoffen	0		0
Onderhanden werk	0		0
Gereed product en handelsgoederen	0		0
Vooruitbetalingen op voorraden	0		0
Totaal	0		0

De voorraad standaardsoftware type II is gewaardeerd tegen de lagere opbrengstwaarde van € … die bepaald is aan de hand van de prijzen van de meest recente transacties minus de geschatte verkoopkosten. De afwaardering van deze voorraden verwerkt in de winst-en-verliesrekening bedraagt € … (2022: € …).

Voor belangrijke inkoopverplichtingen wordt verwezen naar de toelichting op de niet in de balans opgenomen regelingen.

Op de voorraden rust pandrecht ten behoeve van de bank.

Onderhanden projecten

Het totaal van de onderhanden projecten bevat de volgende posten:

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Cumulatief verantwoorde projectopbrengsten	0		0
Cumulatieve reeds gedeclareerde termijnen	0		0
Geactiveerde kosten van het verkrijgen van een project	0		0
Totaal onderhanden projecten	0		0
Waarvan verantwoord onder de vlottende activa	0		0
Waarvan verantwoord onder de kortlopende schulden	0		0

Onder vorderingen op deelnemingen zijn marktconforme leningen opgenomen aan Q B.V. en R B.V. voor respectievelijk € 0 (2022: € 0) en € 0 (2022: € 0). Het betreft vastrentende leningen met een rentepercentage van € 0,0% (2022: 0,0%). De resterende looptijd van deze vorderingen bedraagt respectievelijk 0 en 0 jaar. Omtrent zekerheden is niets overeengekomen.

In totaal is een bedrag van € … (2022: € …) aan opbrengsten uit hoofde van onderhanden projecten over het boekjaar verantwoord in de winst-en-verliesrekening.

Vorderingen

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Vorderingen op handelsdebiteuren	0		0
Vorderingen op overige verbonden maatschappijen	0		0
Vorderingen op andere rechtspersonen en vennootschappen die een deelneming hebben in de rechtspersoon of waarin de rechtspersoon een deelneming heeft	0		0
Overige vorderingen	0		0
Opgevraagde stortingen van geplaatst kapitaal	0		0
Latente belastingvorderingen	0		0
Overlopende activa	0		0
Totaal	0		0

Op de vorderingen op handelsdebiteuren rust pandrecht ten behoeve van de bank.

De post vorderingen op handelsdebiteuren bestaat uit de bruto handelsdebiteuren van € … (2022: € …) verminderd met de voorziening dubieuze debiteuren van €… (2022: € …). Dit resulteert in een balanspost van €… (2022: € …). Het verloop van de post voorziening dubieuze debiteuren is als volgt:

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Boekwaarde per 1 januari	0		0
Dotaties	0		0
Onttrekkingen	0		0
Vrijval	0		0
Boekwaarde per 31 december	0		0

Onder de post overige vorderingen is een bedrag van € … (2022: € …) opgenomen aan kortlopende vorderingen uit hoofde van leningen en voorschotten aan leden of houders van aandelen op naam.

Onder de post vorderingen op andere rechtspersonen en vennootschappen die een deelneming hebben in de rechtspersoon of waarin de rechtspersoon een deelneming heeft, is een bedrag van € … (2022: € …) opgenomen aan kortlopende vorderingen op deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Hierover wordt ..% (2022: ..%) rente in rekening gebracht.

De post overige vorderingen is als volgt te specificeren:

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Derivaten	0		0
Overheidssubsidie	0		0
Voorschot personeel	0		0
Vordering uit hoofde van belasting naar winst	0		0
Vorderingen ter zake van belastingen en premies van sociale verzekeringen	0		0
Overige vorderingen	0		0
Totaal	0		0

De post overlopende activa is als volgt te specificeren:

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Nog te ontvangen rente	0		0
Pensioenoverschot	0		0
Vooruitbetaalde assurantiepremies	0		0
Vooruitbetaalde pensioenpremies	0		0
Vooruitbetaalde huur	0		0
Vooruitbetaalde overige kosten	0		0
Nog te ontvangen opbrengsten	0		0
Recht op ontvangst retouren	0		0
Geactiveerde kosten van het verkrijgen van een overeenkomst	0		0
Nog te realiseren intercompany resultaten	0		0
Totaal	0		0

Effecten

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Aandelen met beursnotering van verbonden maatschappijen	0		0
Obligaties met beursnotering van verbonden maatschappijen	0		0
Aandelen zonder beursnotering van verbonden maatschappijen	0		0
Obligaties zonder beursnotering van verbonden maatschappijen	0		0
Overige aandelen met beursnotering	0		0
Overige obligaties met beursnotering	0		0

Overige aandelen zonder beursnotering	0		0
Overige obligaties zonder beursnotering	0		0
Totaal	0		0

De boekwaarde van de beursgenoteerde effecten is gebaseerd op de beurskoers.

De gemiddelde rentevoet van de obligaties is …% en de gemiddelde resterende looptijd … jaar.

Een bedrag ad € … staat niet ter vrije beschikking.

Op de effecten rust pandrecht ten behoeve van de bank.

Liquide middelen

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Kas	0		0
Bank	0		0
Wissels en cheques	0		0
Deposito's	0		0
Totaal	0		0

De deposito's opgenomen onder de liquide middelen zijn direct opeisbaar.

Een bedrag van € … (2022: € …) aan liquide middelen staat over een periode van achttien maanden niet ter beschikking van de groep en is om deze reden opgenomen onder de financiële vaste activa.

Groepsvermogen

Eigen vermogen

Voor het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de enkelvoudige jaarrekening.

Aandeel van derden

	2023		2022
(x 1.000)	€		€
Stand per 1 januari	0		0
Dividenduitkeringen	0		0
Nieuwe consolidaties	0		0
Vervallen consolidaties	0		0
Herwaarderingen	0		0
Koersverschillen	0		0
Overige mutaties	0		0
Stand per 31 december	0		0

Het aandeel van derden in groepsmaatschappijen is als volgt:

	2023		2022
RST Ltd.	30%		30%
TT BV	50%		50%

De financiële informatie van het aandeel van derden in de groep is als volgt:

	RST Ltd.				TT BV
	2023		2022		2023		2022
(x 1.000)	€		€		€		€
Vaste activa	0		0		0		0
Vlottende activa	0		0		0		0
Voorzieningen	0		0		0		0
Langlopende schulden	0		0		0		0
Kortlopende schulden	0		0		0		0
Totaal eigen vermogen	0		0		0		0
Waarvan:
Toerekenbaar aan de groep	0		0		0		0
Toerekenbaar aan aandeel van derden	0		0		0		0

	RST Ltd.				TT BV
	2023		2022		2023		2022
(x 1.000)	€		€		€		€
Totaal van bedrijfsopbrengsten	0		0		0		0
Totaal van bedrijfslasten	0		0		0		0
Financiële baten en lasten	0		0		0		0
Belastingen over de winst of het verlies	0		0		0		0
Totaal van resultaat na belastingen	0		0		0		0
Waarvan:
Toekomend aan de vennootschap	0		0		0		0
Toekomend aan aandeel van derden	0		0		0		0